~ หลวงปู่หล้า เขมปตฺโต วัดบรรพตคีรี(วัดภูจ้อก้อ) ~

kit007

รถไฟ รถใจ รถธรรม

ขณะก่อนจะลงรถไปที่ทุ่งสงนั้น ได้เชิญให้คนโดยสารเอาถุงอาหารที่เอาไว้บนตะแกรงนั้น ให้เขาประเคนเตรียมไว้แต่เนิ่น ๆ แล้ว เพราะรู้จักคราวหนทางอยู่ เพราะคราวขาลงไปภูเก็ตก็ได้ผ่านทางสายนั้นแล้ว

ขณะที่ลงพักที่ทุ่งสงรอรถสงขลานั้น ได้รีบฉันอาหาร ๔-๕ คำ เพราะสงสารสองผัวเมียที่จัดแต่งให้แต่ จ.ตรัง เหลือนั้นก็เลยเอาให้นายสถานี มีปัญหาว่ามิได้ตีตั๋วอีกดอกหรือ มิได้ตีดอก เพราะดีจาก จ.ตรังถึงสถานีบางกอกน้อยแล้ว ใคร ๆ มาในรถขบวนนั้นมิได้ตีตั๋วที่ทุ่งสงทั้งนั้น

อีกไม่นานรถไฟด่วนจากสงขลาก็เปิดหวูดโผล่มา ก็รีบขึ้นชั้น ๒ ตามเดิม เขาหยุดอยู่ประมาณ ๑๐ นาทีก็วิ่งขึ้นกรุงเทพฯ รถมาจากตรังก็วิ่งลงสงขลา ผินหลังใส่กัน

เออ รถไฟวิ่งไปตามรางเหล็กภายนอก แต่มีรูปขันธ์นามขันธ์ขับไป รถภาวนาก็วิ่งไปตามภาวนาติดต่อ ไปถึงสถานีต้นทางของโลกุตตระ ก็คือสถานีพระโสดาบัน สถานีที่ ๒ ก็คือสถานีพระสกทาคามี สถานีที่ ๓ ก็คือสถานีพระอนาคามี สถานีที่ ๔ ก็คือสถานีพระอรหันต์ แล้วไม่ตีตั๋วกลับอีก ไม่เหมือนสถานีภายนอกและรถเหล็ก รถไม้ รถดิน รถน้ำ รถไฟ รถลมภายนอก เป็นของที่ควรทบทวนพิจารณาทั้งนั้น มิฉะนั้นแล้วจะเป็นเดรัจฉานกถา เพราะปรารภเรื่องบ้านเรื่องเมืองเรื่องรถเรื่องรา ฯลฯ นักปราชญ์อ่านพบย่อมหัวเราะ เป็นเหตุให้รู้จักภูมิจิตภูมิใจภูมิธรรมวาอยู่ระดับใดด้วย อันนี้ก็น่าคำนึง

การเขียน การอ่าน การพูด การทำ ลืมตน ลืมตัว ลืมใจ ลืมธรรมนี้ เมื่อเขียน อ่าน พูด ทำ น้อยก็ผิดน้อย เมื่อเขียน อ่านพูด ทำมาก ก็ผิดมาก ตรงกันข้ามเมื่อไม่ลืมตัว ไม่ลืมใจ ไม่ลืมธรรมแล้ว เมื่อเขียน อ่าน พูด ทำ น้อยก็ถูกน้อย เมื่อเขียน อ่าน พูด ทำมากก็ถูกมาก

เมืองผิดเมืองถูกทั้งหลายย่อมเป็นเมืองขึ้นอยู่ที่เมืองใจ คือเมืองใจที่ไม่ประกอบด้วยสติปัญญา คือเมืองใจที่ประกอบด้วยสติปัญญา เมืองที่ไม่ผิดไม่ถูก และไม่ติดอยู่ในเงื่อนทั้งสองแห่งความผิดถูกนั้น เป็นเมืองขึ้นพระนิพพาน แต่พระนิพพานมิได้บัญญัติว่าเป็นบ้านเมืองเลย เพราะพระนิพพานมิได้มาเป็นทาสเฝ้าเอาความผิด และเฝ้าเอาความถูก และเฝ้าเอาบ้านเอาเมืองอะไร ๆ ทั้งนั้น

รสกลอยที่จืดเพราะถูกแช่น้ำ พร้อมทั้งล้างเสร็จ จืดชืดแล้ว รสคันและเฝื่อนไม่มีอิสระ(ที่)จะกลับมาเป็นทาสทาโสทาสากับกลอยที่ถูกแช่พร้อมทั้งล้างดีแล้วอีกเลย ข้อนี้ย่อมเป็นของจริงอยู่แต่ไร ๆ ขาดตัว แม้ไม่เขียนอีก ไม่อ่านอีก ไม่พิจารณาอีก ก็เป็นจริงอีกอยู่อย่างนั้น ความจริงไม่หนีจากความจริงในขั้นนี้อีกละ

ความจริงไม่หนีออกจากความจริง ย่นลงสั้นที่ยุคก็มี ๒

ความจริงในโลกีย์ ๑ ความจริงในทางโลกุตตระ ๑

ในทางโลกุตตระ ขยายออกก็เป็น ๘ ตามชั้นของมรรคและผล

ความจริงไม่หนีจากความจริงทางโลกีย์ ในส่วนทางดีขยายออกเป็น ๔ ประเภท คือ มนุษย์ที่เต็มภูมิ ไม่บ้าใบ้เสียจริตผิดธรรมดา สวรรค์ เทวโลก พรหมโลก (แต่อย่าลืมว่าพระอริยเจ้าปนอยู่บ้างก็มี เว้นอนุปาทิเสสนิพพานเสีย)

ส่วนความจริงไม่หนีจากความจริงของฝ่ายโลกีย์ไปทางต่ำ คือ มนุษย์ที่บ้าใบ้เสียจริต สัตว์เดรัจฉาน สัตว์นรก เปรตทุกจำพวก แต่อย่าลืมว่าจำพวกเหล่านี้สร้างบารมีสูงต่ำกว่ากัน เช่น พระเทวทัตจะได้เป็นพระปัจเจก ช้างปาลิไลยก์จะได้เป็นพระปัจเจก เพราะได้รับลัทธพยากรณ์แล้วจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ถ้าจะกล่าวตู่ว่าผู้เขียนเป็นบ้าอารมณ์ก็ดี แต่ผู้ที่บ้าแล้งก็ยังมีอีก ถ้าจะกล่าวเรื่องบ้าแล้ว ก็ขึ้นอยู่กับกิเลสน้อยมาก ถ้าจะว่าขึ้นอยู่กับจิตกับใจหน้าเดียวก็มิได้ความชัด ใจที่ไม่มีกิเลสจะว่าบ้าย่อมไม่ถูกธรรมแท้ (เว้นพระอรหันต์เสีย เพราะหายหลง หายบ้าโดยสิ้นเชิงแล้ว ปราศจากธรรมเมาธรรมมัวไปแล้ว) แต่ก็ไม่ควรกล่าวคู่ว่าพระอริยเจ้าเป็นบ้า จะเป็นบาปหนักเพราะเป็นคำหยาบโลน นับแต่พระโสดาขึ้นไป เพราะการกำหนดว่าบ้าต้องมีขอบเขต จะผิดสัมมาวาจาไปไม่รู้ตัว

เวลา ๕ โมงเช้า ขึ้นรถไฟสถานีทุ่งสง พอมาถึงสถานีบางกอกน้อยก็ ๔ โมงเช้าของวันรุ่งขึ้น ลงจากรถไฟ ถามตำรวจที่ท่าน้ำ ตำรวจส่งข้ามเรือไปท่าพระจันทร์ สามล้อได้จูงรถมารับ

kit007

แล้วก็ก้มหน้าพิจารณาอยู่สักครู่ ได้ความว่า คนพอหน้าพอตาเธอคงไม่ต้มเรา แล้วเอาใบสุทธิให้ เขาก็ขี่รถจักรยานไปไม่นานเท่าใดก็กลับมา เอาใบสุทธิและตั๋วรถให้ รถด่วนตู้ชั้น ๒ ๖๒ บาท ๕๐ สตางค์

แล้วเขาถามว่า “ข้าว ๆ จะกิงที่ไหนล่ะ”

ตอบ “อาตมาเคยทนหิวได้”

เขาตอบว่า “ถ้าหยั่งลั้งก็ไม่ยาก พรุ่ง ๆ ลี้ไม่ต้องบิงทะบาก ลกไปแต่เช่า จะไม่ทังลก จงไปรอผงที่สถานี ผง ๆ จะมาลักที่ลั้ง”

จบคำแล้วเขาก็กลับบ้าน

ถามว่า ไฉนจีนคนนั้นจึงไปเยี่ยมป่าช้า

ตอบว่า บิดาเขาถึงแก่กรรมถูกฝังไว้จมดิน เขาเอาธูปเทียนไปจุดบูชาคุณของบิดาเขา และเขากำลังริเริ่มจะโกยขึ้นเผา ธรรมเนียมของชาวจีนเด่นมากในทางเคารพบิดามารดาแห่งพระคุณ ตรงคำสอนของพระพุทธศาสนามากในส่วนนี้ ฉะนั้นจีนจึงไม่ค่อยจะตกต่ำในการครองชีพ และมักจะมีแต่ผู้มีศักดิ์มีศรีเป็นส่วนมาก นักโทษจีนในเรือนจำของประเทศไทยมีน้อยที่สุดนัก

ปรารภเรื่องเดินทางต่อไป ครั้นเป็นวันใหม่ ได้เวลาก็ส่งสาดกับครุเขาแล้ว ก็ลาเขาไปสถานีรถไฟเพื่อรอขึ้นรถ พอไปถึงสถานีก่อน ๑ โมงเช้า นายสถานีมารับเข้าไปไว้ในห้องเสมียน จัดเก้าอี้มาให้นั่ง เจ้านายทางนั้นเคารพพระอย่างไม่เสียธรรม ไม่ให้พระอยู่ข้างนอกปะปนกับโยม อีกสักครู่ จีนสองคนผัวเมียแลเห็น ก็เข้ามาในห้องเสมียนรับเอาบริขารแล้วพูดว่า

“นิมง ๆ นิมง ๆ ผง ๆ ให้ลูกผงไปนั่งจองตู้ชั้น ๒ ไว้แล้ว ลูกผู้ชาย”

ฝ่ายสามีก็สะพายเอาบาตร ภรรยาแบกเอากลด ข้าพเจ้าลาเสมียนย่อ ๆ แล้วก็ไปขึ้นรถไฟ เขาประเคนบริการแล้วเขาก็ประเคนถุงยางใส่ข้าวกับปลาแห้ง ๓ ตัว ไข่๓ ฟอง ยาเกล็ดทอง ๒ ซอง น้ำ ๒ ขวดแก้ว แล้วก็เอาไว้ที่ตะแกรงข้างบนใกล้ที่นั่ง ส่วนน้ำ ๒ ขวดเอาไว้ที่ใต้ม้านั่ง แล้วถามเขาว่า

“ขวดนี้เมื่อฉันน้ำแล้ว จะให้อาตมาปฏิบัติยังไงหนอ”

เขาตอบว่า “กิงแล้วก็ขว้างทิ้งก็ล่าย หรือทิ้งไว้ในลก ถ้าใครอยากล่าย ก็ให้เขา ไม่ต้องเป็นกังวง”

แล้วจีนคนนั้นเขียนชื่อของตนให้เป็นอักษรไทย ซื้อนายดำไช่ จริงจิตร อยู่ถนนราชดำเนิน จ.ตรัง พอพูดกันจบคำไม่ช้าก็ตีระฆังแก๊ง ๆ ๆ รถไฟก็เปิดหวูด ให้พรเขาย่อ ๆ แล้วเขายกมือใส่หัว แล้วก็ลงรถไป

รถไฟก็ออกช้า ๆ ผ่านสถานีแล้วก็เร็วจัด เข้านั่งห้อยเท้าภาวนาในรถไฟ จิตใจก็รู้สึกเบามาก รถไฟสายปักษ์ใต้สมัยนั้นไม่ยัดเยียดคนโดยสารเหมือนสายเชียงใหม่ อุบลฯ อุดรฯ เลย และคนโดยสารก็ไม่ใจจืด เห็นพระมาในรถองค์เดียวไม่มีญาติโยมมาด้วย ก็เลี้ยงอาหาร ไม่ดูดายเลยนา

เวลาประมาณ ๕ โมงเช้าก็ถึง อ.ทุ่งสง จ.นครศรีธรรมราช ต้องลงรถที่นั้น รออยู่ประมาณ ๓๐ นาที เพราะรถคันที่วิ่งขึ้นมาจาก จ.ตรัง จะรอสับหลีกกับรถด่วนที่วิ่งขึ้นมาจากสงขลาเพื่อเข้ากรุงเทพฯ แล้วรถคันมาจาก จ.ตรังจะได้เลี้ยวขวาตรงลงไปทาง จ.สงขลา

kit007

แล้วจ่าหน้าซองว่า

กราบเรียนพระเถรานุเถระทุกถ้วนหน้า วัดป่าโคกกลอย ตำบลนากลาง อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา เมื่อได้ทราบแล้ว อ่านแล้ว กรุณาถวายต่อทางวัดป่าเขาโต๊ะแซะ ภูเก็ต ด้วยครับ จะเป็นพระคุณยิ่งอย่างสูง

ส่วนจดหมายไปหาโยมพังงานั้น ลงที่พักอยู่ วันที่...เดือน...พ.ศ.... แล้วกล่าวใน จ.ม.ว่า

เจริญธรรมคณะญาติโยมชาวพังงาที่ร่วมสุขทุกข์กับวัดป่าทุก ๆ ท่านที่นับถือ

อาตมาไปเที่ยววิเวกคงจะไม่ได้กลับเสียแล้ว เมื่อต่างฝ่ายต่างมีพุทธ ธรรม สงฆ์ ประจำใจอยู่ ได้ชื่อว่าอยู่ใกล้กันโดยธรรมแล

ส่งข่าวมาด้วยความนับถือไว้ในพระพุทธศาสนาตลอดกาลนานแล

หล้า เขมปตฺโต

นี้แหละเรื่องสังขารของการวิโยคมันเป็นอย่างนี้ละ

ที่ป่าช้าจังหวัดตรัง

ครั้นพักอยู่ที่นั้นเกือบเดือน แล้วก็ลาเขา ลงเรือข้ามอ่าวลึก ไปพักอยู่หนองจิกคืนหนึ่ง เขาส่งขึ้นรถยางไปจังหวัดกระบี่ พอถึงก็ค่ำมืด เขาเอาไปพักไว้นอกเมือง โรงเครื่องจักรคั่วกาแฟ มีชายโสดอยู่นั้นคนเดียว ที่กว้างขวางหลาย ๆ ห้อง ตื่นเช้าเขาส่งขึ้นรถเถ้าแก่ เขาเอานมมาให้ฉัน ๒ แก้ว ก็เลยฉันแก้วเดียว

๖ โมงเช้ารถก็ออก เดินทางข้ามอำเภอคลองท่อม พอถึงอำเภอห้วยยอดเป็นเวลา ๕ โมงเช้า ชาวรถเขาหยุดอยู่ประมาณ ๓๐ นาที เขาจะจัดเพลถวาย

บอกเขาว่า “อาตมาฉันมื้อเดียว ฉันนมหกโมงเช้าหนึ่งแก้วแล้ว ความหิวไม่รบกวนดอก”

แล้วรถก็ได้เวลาวิ่งต่อไปถึงจังหวัดตรัง ประมาณบ่ายสองกว่า แล้วไปพักที่ป่าช้า ไกลจากสถานีรถไฟประมาณเกือบกิโล มีโยมเอาเสื่อมาปูที่ดินราบใต้ต้นไม้ต้นหนึ่ง และมีน้ำหนึ่งครุ แขวนกลดที่กิ่งไม้ต้นนั้น ผินหัวหนุนหลุมศพ เพราะศพที่เขายังไม่เผาเขาถมดินพูนขึ้นเตียน ๆ เขาไม่เอากิ่งไม้และหนามมาปกไว้เหมือนภาคอีสาน

ด้านภาวนาหนักไปทางบริกรรมเมตตาอยู่ไม่มีกลางวันกลางคืนเป็นส่วนมากมาแต่ถ้ำกรรจ์ จังหวัดพังงาแล้ว แผ่จนถึงอนัตตาจิต อนัตตาธรรมอันไม่มีเวรอันไม่มีภัยไม่มีศัตรู แต่ก็เห็นคุณค่าทันตาเฉพาะตน เพราะกระแสจิตใจไม่นึกเพ่งโทษใคร สติก็ตั้งได้ง่ายไม่โผล่ออกมาหงุดหงิด ตั้งจิตว่าขอโยนิทั้ง ๔ ทุกถ้วนหน้า จงเป็นสุขในพุทธ ธรรม สงฆ์อยู่ทุกเมื่อดังนี้เสมอ ๆ ไม่ได้บังคับยาก ส่วนเวลานอนก่อนหลับ เอาไว้กับลมออกเข้าพร้อมบริกรรมเมตตา

ตื่นเช้าได้เวลาไปบิณฑบาตที่ในเมือง ตอนบ่ายประมาณ ๕ โมง มีจีนคนหนึ่งอายุราว ๓๐ หน้าตาคมตายผ่องใสมากราบ แล้วถามว่า

“ทั่งมาพักที่ลี่ เห็งผีไหมล่ะ”

ตอบ “ไม่เห็นเลย”

ถาม “เห็งงูไหมละ งูกะปะมังมีหลาย”

ตอบ “ไม่เห็น”

ถาม “แล่ว ๆ ทั่งจะไปไหนล่ะ”

ตอบ “จะไปกรุงเทพฯ”

ถาม “ท่าง ๆ จะไปด้วยวิธีไหนล่ะ”

ตอบ “จะเดินไปพอจำพรรษานครศรีธรรมราช ร่อนพิบูษย์ก็จำ”

จีนพูดต่อไปว่า “มัง ๆ ไกลง่ะ”

ตอบ “ไกล ก็ค่อยเดินไป ค่ำที่ไหนก็นอนที่นั้น”

จีนพูดต่อไปว่า “ถ้า ๆ หยั่งลั้ง ผง ๆ จะเอาเงิงให้ทั่ง”

ตอบ “อาตมารับเงินถือเงินเอาเองไม่ได้”

จีนพูดต่อไปว่า “ถ้า ๆ หยั่งลั้ง เอาใบสุกทิกทั่งมา ผงจะไปชื้อตั๋วรถด่วงมาให้ เขาขาย ล่วงหน้า ๖ โมงเย็ง”

kit007

อ่าวลึก-แหลมสัก

พักอยู่นั้นตามสมควร ๗ วันแล้วก็ลาเขาไปพักบ่อแสน ลงเรือแจวไป ๒ ชั่วโมง สุดเขตจังหวัดพังงาเพียงนั้น เป็นพรมแดนต่อ จ.กระบี่ พักอยู่หาดทราย มีกระหนำเล็ก ๆ

ถามเขาว่า “บ่อแสนนี้หมายความว่าอย่างไร”

เขาตอบมาจัง ๆ ว่า “คือแสนทุกข์แสนยากนะพ่อท่าน”

ให้คะแนนเขาว่า “ดีแล้ว ตอบไม่หนีจากหลักธรรมะ”

พักอยู่นั้น ๓ คืนแล้วลาเขาไป อ.อ่าวลึก จังหวัดกระบี่ ตี ๑ ตอนกลางคืนเขามารับเอาบริการไปลงเรือแจว ขณะนั้นน้ำทะเลกำลังขึ้น เขาแจวเรือโต้น้ำขึ้น เสียงปลากระโดดตูมตาม ๆ ตามป่าไม้ริมทะเลใน เรือไปจอดท่าอำเภออ่าวลึกแล้ว พวกชาวเรือประมาณ ๗ คนนั้น เขาหาบแตงโมงเข้าไปขาย อ.อ่าวลึก ขณะนั้นเป็นเวลาตี ๔ โดยคาดคะเน พอเขาหาบแตงโมไปแล้วสักครู่ฝนตกลงมาอย่างหนักแต่ลมไม่จัด ก็ยืนสะพายบาตรอยู่ที่ท่าน้ำ กั้นกลดอยู่ประมาณ ๑ ชั่วโมง มืดแปดด้านไม่แลเห็นอะไร นึกในใจแล้วก็คล้ายกับว่าอาจารย์ฝนลองดี ให้ยืนกั้นกลดภาวนาเป็นเรื่องขัน ๆ อยู่บ้าง

สว่างเป็นวันใหม่ก็เตรียมเข้าไปบิณฑบาตใน อ.อ่าวลึก จากท่าเรือไปในตัวอำเภอประมาณ ๓๐ กว่าเส้น ใกล้จะเข้าบ้าน มีโยมคนหนึ่งมาช่วยถือกาน้ำและกลด

เขาเล่าว่า “พระธุดงคภูเก็ต โคกกลอย พังงา มาพักวิเวกอยู่ชานอำเภอ ที่ป่ามะพร้าวนี้ได้หลายวันแล้ว กระผมจะตามพ่อท่านบิณฑบาตไป แล้วจะพาพ่อท่านไปฉันกับพระธุดงค์พวกนั้น”

แล้วบิณฑบาตพอได้ข้าวพออิ่มแล้วก็ไปหาท่านเหล่านั้น กำลังแต่งบาตรจะเตรียมฉัน ต่างก็มองดูกันแล้วหัวเราะ เพราะเป็นพวกเดียวกัน แต่จำพรรษาคนละสำนักเฉย ๆ เมื่อฉันเสร็จแล้วล้างบาตรเก็บบริขารแล้วก็ทักทายปราศรัยกันจนจบเรื่อง

แต่พอเที่ยงวัน มีชาวตำบลแหลมสัก อำเภออ่าวลึก เขาเอาเรือบรรจุคนมาประมาณ ๒๐๐ คน เขาได้ทราบว่าพระธุดงค์มาพักอยู่ สวนมะพร้าว อ.อ่าวลึกหลายวันแล้ว และเขาจะมาซื้อของในอำเภออ่าวลึกด้วย และจะมาขอพระไปไว้พักวิเวกบ้านเขาด้วย ขณะนั้นมีพระอยู่ด้วยกันนับทั้งเจ้าตัวผู้ไปใหม่ในวันนั้น ๕ รูป คือ ท่านอาจารย์อาจ ท่านอาจารย์พรหมา คุณสุบิน คุณเจริญ แล้วเขานิมนต์ต่อหน้าสงฆ์ว่า

“ขอให้ท่านอาจารย์ทั้งหลายแบ่งพระให้พวกกระผมบ้าง จะให้กี่องค์ก็เอา จะให้องค์ไหนก็เอา”

ตกลงก็เลยได้ข้าพเจ้า เขาก็เลยรับเอาบริขาร กราบลาครูบาอาจารย์และหมู่เพื่อนแล้วก็ไปและเจ้าตัวก็พอใจด้วย

เดินไปประมาณ ๒ กิโลก็ถึงที่ท่าตำบลแหลมสัก แล้วลงเรือตอนเย็นไปประมาณ ๑ ชั่วโมงกว่า ๆ ก็ถึงบ้านแหลมสัก มืดประมาณ ๑ ทุ่ม ตอนหัวค่ำ น้ำทะเลกำลังขึ้น เขาเอาไปพักไว้กระต๊อบฟากโรงเรียน มีเหี้ย มีงูเห่างูกะปะมาก

พักอยู่ที่นั้นเกือบจะเข้าเดือน วิเวกพอควร ญาติโยมก็เป็นที่สบายพอควร มีนายมนูญ แม่นุ้ย แม่โฉมาให้ความสะดวก ไปบิณฑบาตก็สะดวก ไม่ไกลนัก ไม่ใกล้นัก สงัดวิเวก โยมพังงาที่สำนักจำพรรษา เขาทราบว่าอยู่ที่นั้น เขาก็นิมนต์ให้กลับด้วยการเขียนจดหมายมาหา ก็เลยเขียนจดหมายตอบไปหาคณะสงฆ์หนึ่งฉบับ เนื้อความในจดหมายว่า

ที่พักชั่วคราวริมทะเล บ้านแหลมสัก ตำบลแหลมสัก อ.อ่าวลึก จ.กระบี่

วันที่...เดือน....พ.ศ.๒๔๙๖

กราบเรียน พระเถรานุเถระและคณะสงฆ์ทุกถ้วนหน้าที่เคารพอย่างสูง

กระผมเที่ยววิเวกไป ก็ไกลไปไกลไป คงจะไม่ได้กลับเสียแล้ว โทษของเกล้าอันใดมี ขอได้กรุณาโปรดเกล้าอยู่ทุกเมื่อเทอญกราบเรียนมาด้วยความเคารพอย่างสูง

หล้า เขมปตฺโต

kit007

มันเลยเลี้ยวขวาตรงไปใต้ถุนกระต๊อบที่เขาบวงสรวง ยกคอเรียบ ๆ อยู่อย่างนั้น เลื้อยไปช้า ๆ แบบมีสติ หัวมันห่างออกไปจากเตียงประมาณ ๒ วา แต่หางสุดของมันยังอยู่ใกล้เตียง แล้วมันร้องขึ้นว่า “หู หู หู หู” ท้องของมันยุบพองยุบพองในเวลามันร้อง แล้วมันก็เข้าไปในโพรงหินหน้าผาเงียบ แล้วพะวงนึกในใจว่า มันมาหากินต่างหาก แต่มาเจอเรา

ห่างจากกันไปประมาณ ๑๐ นาทีก็ออกมาอีก จะลัดไปทางตีนเตียง ยกคอมาเหมือนเดิม มาเรียบ ๆ ออกจากโพรงหินมาประมาณวากว่า ๆ แล้วทีนี้ตั้งใจได้กว่าคราวก่อน จึงพูดขึ้นทั้งกวักมือให้กลับ พูดว่า

“ไป ๆ ๆ ๆ กลับ ๆ เราบอกแล้วไม่ฟัง เราไม่มาหา เอาทรัพย์ในดินสินในน้ำดังกล่าวแล้วนั้น กลับ ๆ ๆ ๆ”

ทั้งโบกมือพร้อม เวลามันกลับ มันก็ถอยตัวกลับ ประมาณ ๑ คืบแล้วขว้างหางคืนมา แล้วเข้าไปในรูนั้นต่อไป

ไฉนมันเข้าไปในรูแล้วจึงออกมาอีกโดยด่วนนัก ชะรอยมันจะออกไปหากินทางชายทุ่ง แล้วด้วยอำนาจของพุทธ ธรรม.สงฆ์และจิตใจมิได้มีควรมีภัยกับมัน มันก็ไม่กัดไม่กินไม่ทำอันตรายใด ๆ มิใช่ภูตผีเทวบุตรเทวดาจำแลงแปลงกายอะไรเลย หรือจะเรียกว่า คงสร้างบารมีมาทดสอบว่าจะขลาดกลัวขนาดไหน และจะนึกหาค้อนหาไม้มาฆ่ามาดีหรือไม่ เหล่านี้เป็นต้น ก็อาจเป็นได้

เรื่องงูภายนอกก็ไม่สำคัญเท่างูภายใน งูภายในคืองูกิเลสที่พันจิตพันใจอยู่ เป็นงูสำคัญมาก แผ่พังพานโลภ โกรธ หลงอยู่ไม่ลดละได้ โสดาบันเป็นต้นไป งูจะไม่รัดจิตรัดใจให้แน่น พอหายใจสะดวกบ้าง เห็นหนทางและมีทางจะชนะงูในอนาคต ต่ำกว่านั้นลงมาอยู่ในเกณฑ์ตายคาปากงู

ตื่นเช้าไปบิณฑบาต ๒ เรือนเท่านั้น เพราะบ้านเขาอยู่ห่างกันตามสวนตามนา แต่ก็พอได้ฉันอยู่ เขาตามมาส่งอาหารคนหนึ่ง

ได้ถามเขาว่า “คุณโยม ที่นี่มีงูหรือไม่”

เขาย้อนถามว่า “พ่อท่านเห็นหรือ”

ตอบเขาว่า “เห็น”

เขาถามว่า “ตัวใหญ่ขนาดไหน”

ตอบว่า “ตัวขนาดแข้งโตนี่แหละ”

เขาตอบว่า “ตัวใหญ่กว่านั้นก็มี เท่าโคนขา”

ถามเขาว่า “มันกัดเป็นไหม มีพิษไหม”

เขาตอบว่า “มันกัดเป็น และมีพิษมากเป็นที่ ๒ ของงูเห่า แต่มันไม่ค่อยกัด มันชอบกิน”

ถามเขาว่า “ชื่องูอะไร”

เขาตอบว่า “ชื่องูบ้องหลาครับ มันเคยอาศัยไปมาอยู่ตามแถวนี้มานานแล้ว มันเป็นงูกายสิทธิ์ แต่ก็ไม่ค่อยทำใครดอก”

แท้จริง แต่ยังมิได้พบงู ก็นึกในใจว่า จะพักอยู่ที่นั้นประมาณ ๓ วันเท่านั้น แต่เมื่อพบงูแล้ว และเล่าให้เขาฟังแล้ว ก็จำเป็นต้องอยู่ไปอีก ต่างดัดสันดานตนเองบ้าง และเกรงเขาจะว่าพระธุดงค์ขี้ขลาดเกินไป

อยู่ไปอีกได้สัปดาห์หนึ่งและไม่เห็นงูมาอีก มีแต่เสือโคร่งผ่านมาได้ใกล้ประมาณ ๑๕ วา โยมเขาบอกเล่าให้ฟัง เขาเห็นรอยมัน แต่เจ้าตัวมิได้ไปดูกับเขา แล้วนึกในใจว่า ถ้ากรรมตายไม่มาถึงแท้ กรรมเป็นอันมีชีวิตก็ต้องรอดไปเป็นคราว ๆ แต่ก็ไม่พ้นตายไปได้

เมื่อนึกให้ละเอียดแล้ว เสือกิเลสก็ตั้งบ้านตั้งเมืองอยู่รอบเมืองใจอีก คำว่าเสือแปลว่า ผู้ยังมีโกรธโหดร้ายอยู่ เห็นแต่กระเป๋าไส้กระเป๋าท้องของตน พระอนาคามีเท่านั้นจะพ้นจากปากเสือโกรธไป ต่ำกว่านั้นลงมา ไม่พ้นจากปากเสือโกรธเลยแลหนอ เมื่อน้อมเข้ามาภายในเป็นอัชฌัตตาธัมมาแล้ว เรื่องเสือภายนอกก็แบ่งเบาผ่อนปรนลงมาได้

มหันตโทษของเสือภายใน สามารถใช้กาย วาจาไปทำอนันตริยกรรมทั้ง ๕ ได้ ฉะนั้นศีล ๕ ศีล ๘ (มีศีล)ข้อต้นเป็นรากเหง้าของศีลอย่างสมบูรณ์ ถ้าล่วงศีลข้อต้นแล้ว ศีลข้ออื่น ๆ ก็จะพลอยล่วงไปด้วย ตรงกันข้ามถ้ารักษาศีลข้อต้นได้ ข้ออื่น ๆ ก็พลอยจะสมบูรณ์ไปด้วย เพราะได้รากแก้วของศีลที่มีเมตตา เมตใจ เมตธรรมเพราะตัดสินลงในใจในธรรมแล้วว่า จะไม่ฆ่าตายหงายไว้แก่ใคร ๆ ทั้งปวงโดยมิได้เลือกหน้า เป็นเมตตาธรรมาธิปไตย เห็นธรรมเป็นใหญ่แล้ว ไม่ได้เห็นตนเห็นโลกเป็นใหญ่กว่าธรรมใด ๆ ทั้งสิ้น ผู้มีศีล ๕ บริบูรณ์ ก็คือผู้มีทรัพย์ภายใน บริบูรณ์อริยทรัพย์นั้นเอง ฉะนั้นศีล ๕ ของผู้มีศีลบริบูรณ์จึงเป็นโลกุตตรศีล เป็นพรหมจรรย์เบื้องต้นของพุทธศาสนา

kit007

ยกมือประนม นึกในใจว่า ด้วยเดชพุทธ ธรรม สงฆ์ ขอเป็นมิตรเป็นสหายปราศจากสรรพเวรภัยทั่วทั้งไตรโลกาอยู่ทุกเมื่อ และระลึกได้ ไม่ระลึกได้ก็ดี ขอผูกขาดจองขาด ตราบเท่าเข้าสู่อนุปาทิเสสนิพพานแล แล้วก็นอนกำหนดพุทโธ พร้อมลมออกเข้า คงไม่พอ ๕ นาทีเลยหลับไป

รู้สึกตัวตื่นขึ้นประมาณตี ๒ กว่า ๆ มดง่ามกัดเพราะเป็นดินชุ่ม แล้วคิดว่า เรามิใช่คนขี้เซาหาวนอนอะไรนัก มานอนเหมือนหมู่ถึงเพียงนี้ เป็นด้วยอากาศทึบ ธาตุขันธ์สู้ไม่ไหว ที่นี่เอาผ้าปัดมดออกจากกาย ทั้งพลิกใจภาวนา ถึงอย่างนั้นก็ยังจะเคลิ้มหลับอยู่ แต่ก็นึกเผลอไป มิได้เพ่งแสงสว่างเป็นอารมณ์ เพื่อบรรเทาง่วง ลองดูและนิสัยเจ้าตัวเล่า ก็ไม่ค่อยได้หัดเพ่งแสงสว่างเป็นอารมณ์อีกด้วย จึงเป็นเหตุให้ไม่ได้ระลึกถึง เพราะเคยเพ่งแต่อานาปานสติเป็นหลักส่วนมากแห่งสมถะ แม้จะพิจารณาไตรลักษณ์ก็อาศัยอานาปานะเป็นนายหน้า แม้พระองค์จะทรงพระกรุณาสอนพระมหาโมคคัลลานะ ผู้ไปทำความเพียรอยู่บ้านกัลลวาลมุตตคาม แขวงมคธ แล้วนั่งโงกง่วง ทรงสอนอุบายให้ระงับโงกง่วงด้วยวิธีต่าง ๆ ก็เลยลืมไปเสีย เลยกลายเป็นวางยาไม่ถูกกับโรคที่กำเริบกะทันหันก็เลยถูกแพ้การโงกง่วงไปเสีย ถ้าเสือหรืองูหรือมีสิ่งบันดาลให้ตายในคืนนั้นสด ๆ ด่วน ๆ ถ้าพลิกใจไม่เหมาะสม ก็คงจะเป็นปัญญาอยู่

พักเขาเฒ่าพบงูใหญ่

ครั้นตอนเช้าก็จัดแจงบริขารเตรียมเดินทางไป ผ่านข้างบ้านเขา เขาวิ่งมารับ แล้วได้พูดกับเขาว่า

“อากาศทึบมาก ที่คับแคบอีก ถ้าจะบิณฑบาตที่บ้านเรานี้ก็ยังเช้าเกินไป ถ้าอาตมาไปข้างหน้าจะมีบ้านหรือไม่ และจะมีที่พักสะดวกหรือไม่”

เขาตอบว่า “ต้องไปพักเขาเฒ่า เพราะมีเงื้อมหิน และมีเตียงอยู่นั้นด้วย ไปบิณฑบาตบ้านเขาเฒ่า แต่พอไปถึงจะสายมากครับ” “เออ ถึงสายบ้างก็ไม่เป็นไรดอก ขอจงส่งอาตมาให้ถูกทางโยมเอ๋ย”


เขาเฒ่า จ.พังงา

เขาไปส่งประมาณ ๒๐ เส้น ข้ามน้ำไหลเชี่ยว ลึกเพียงเข่า ไหลลงมาจากเขาทอย กว้างประมาณ ๖ เมตร แล้วก็บอก (ให้) เขากลับ พอไปถึงเขาเฒ่าก็ ๔ โมงเช้าโดยคาดคะเน มีคนหนึ่งตามพาไปถ้ำ แล้วก็เลยไม่ไปบิณฑบาตเลย เพราะหมดเวลาแล้ว และเขาก็รู้ว่ายังไม่ฉันอาหาร

บอกเขาลัดไว้ว่า “อาตมาไม่ฉันก็ได้ดอก วันนี้ โยมไม่ต้องลำบากดอก เพราะมาหลอนกันผิดเวลาแล้ว”

เขาไม่ยอม เขาเอาปิ่นโตมาเถาหนึ่ง แล้วแก้บาตรออก เอาใส่บาตร ฉันให้เขาประมาณ ๙ หรือ ๑๐ คำนี้แหละ เขาเล่าว่า

“พระพัทลุงและสงขลานาน ๆ ก็ผ่านมาพักอยู่ แต่อยู่ไม่นาน เพราะมาหลายองค์ที่พักไม่พอ”

ปรารภกันประมาณ ๒๐ นาทีแล้วเขาก็กลับ บ้านเขาเป็นบ้านห่าง ๆ กัน เพราะเขาอยู่ตามนาตามสวน ของใครของมัน สมัยนั้นโจรผู้ร้ายไม่ค่อยมี แต่ทุกวันนี้ก็คงจะบอกไม่ถูก เพราะวุ่นวายขัดข้อง

ที่พักอยู่เขาเฒ่านั้นเป็นเงื้อมหิน พื้นเสมอดินราบ แต่เงื้อมหินข้างบนสูงมาก เป็นที่มุงยื่นออกไป พื้นใต้ที่ราบที่อาศัยพัก มีเตียงสูงประมาณ ๔๐ เซ็นต์ เขาทำที่บวงสรวงไสยศาสตร์เป็นกระท่อมหนึ่ง ที่เรียกว่ากระต๊อบหรือกระหนำ ไกลจากเตียงใกล้หน้าผาเป็นโพรงเป็นรูเข้าไปในหน้าผานั้นประมาณหลวมครุ

ภูเขาลูกนั้นเขาเรียกว่าภูเขาถ้ำเขาเฒ่า ตำบลเขาเก่า จังหวัดพังงา

วันไปถึงทีแรกก็พักอยู่ที่เตียง นอนเอนกายพักอยู่เป็นเวลาประมาณบ่าย ๑ โมง มีงูใหญ่ตัวหนึ่งเลื้อยตรงมาทางทิศเหนือ ล่องตามหน้าผามาที่ก้อนหินใต้หน้าผา หัวของมันเกือบจดกับเตียงด้านทางที่ผินศีรษะไป คอของมันยกขึ้นพร้อมทั้งที่เลื้อยมา ยกคอสูงประมาณ ๕๐ เซ็นต์ มาแบบเรียบ ๆ ช้า ๆ ตาของมันเท่าหัวแม่มือ ข้าพเจ้าก็ลุกนั่งพับเพียบ หัวของมันอยู่ห่างเตียงประมาณ ๑ ศอก ตัวของมันยาวประมาณ ๔ เมตร โตประมาณวัดผ่าศูนย์กลาง ๑๐ เซนต์กว่า มันก็ยกคอทำตาปริบ ๆ อยู่แบบสุภาพ นึกขึ้นได้สด ๆ แล้วพร้อมทั้งโบกมือกล่าวว่า

“ไป ๆ ๆ ๆ เลี้ยวไปทางนั้น จะมาสงสัยเราทำไม เราแผ่เมตตาถึงเธอทุกวัน ไม่ว่าแต่เธอเลย สิ่งที่มีวิญญาณครองสิงทุกถ้วนหน้าทั่วทั้งสรรพไตรโลกา เรารอเป็นมิตรเป็นสหายปราศจากเวรภัยอยู่ทุกเมื่อ พร้อมทั้งอุทิศกุศลผลบุญให้ทุกถ้วนหน้า อยู่โดยทุกเมื่อ จงได้รับแต่สรรพสุขทั้งปวง ผูกขาดจองขาด ระลึกได้ไม่ระลึกได้ก็ดี ตราบเท่าเข้าสอนุปาทิเสสนิพพานทุกถ้วนหน้านั้นเทอญ ไป ๆ ๆ ๆ”

kit007

แล้ว (ข้าพเจ้า) ก็ตั้งใจภาวนาพร้อมกับขาก้าวปีนภูเขา บางแห่งก้าวได้ทีละคืบ บางแห่งก้าวได้ทีละกว่าคืบ บางแห่งก้าวได้ทีละศอกกำ ไปยังไม่ถึงหลังเขาก็พักเหนื่อย ผินหน้าลงทางที่ปีนขึ้นมา เอาส้นสองส้นยันที่เป็นหลุม หนีบกลดไว้กับรักแร้ สะพายบาตรเฉวียงบ่าให้แน่น เอาฝ่ามือสองฝ่าแบออกกดพื้น ตัวยั้งน้ำหนักอยู่ที่ส้นสองส้น อยู่ที่ก้น อยู่ที่ฝ่ามือทั้งสองที่กดลงสนิทพื้น พักบรรเทาทุกข์กายอยู่กับหนทางที่นั้นประมาณ ๑๐ นาทีแล้วก็ค่อยพยุงตัวยืนขึ้น ปีนขึ้นต่อไป

ประมาณเที่ยงวันก็ถึงหลังเขา เหงื่อออกโชกโชนเดินไปไม่พอ ๑๕ วาก็ชันริบหรี่ลงอีก ลงยากกว่าปีนขึ้นอีกเสียด้วย เพราะได้ห้ามล้อยั้งลง ๆ แบบเบาที่สุด พอถึงตีนเขาก็ ๔ โมงเย็นกว่า ๆ แล้วเหลียวคืนหลังที่ข้ามมา เข็ดหลาบมาก ไม่เสียดายไม่อาลัยว่าจะข้ามอีก ระอามาก น้ำก็ไม่ได้ดื่มเลย

อาจารย์ภูเขาทอย จังหวัดพังงาพาให้เพิ่มความเข็ดหลาบในสงสารสาครยิ่งขึ้น อาจารย์เกิด อาจารย์แก่ อาจารย์เจ็บ อาจารย์ตาย อาจารย์วิโยคพลัดพราก อาจารย์ปรารถนามิได้สมหวัง อาจารย์อนิจจัง อาจารย์ทุกขัง อาจารย์อนัตตา เป็นอาจารย์สอนให้เข็ดหลาบในวัฏสงสารอยู่ ไม่เลือกกาลไม่เลือกเวลา แต่ขออย่าให้เป็นผู้หูหนวกตาบอด รับฟังรับพิจารณาอยู่ไม่เลือกกาล จึงจะคุ้มค่าแห่งความหลงและความไม่หลง มิฉะนั้นแล้วก็ไปไม่รอดจากความหลง ๆ ใหล ๆ หลำ ๆ ได้

ครั้นตกถึงตีนเขาแล้ว เป็นทุ่งนา กว้างประมาณ ๓ ไร่ ยาวประมาณ ๒๐ ไร่ มีน้ำไหลลงจากภูเขา เป็นคลองเล็ก ๆ ใสสะอาด จืดสนิท มีกระต๊อบกระหนำอยู่กว้างประมาณ ๓ เมตร ยาวประมาณ ๔ เมตรกว่า โล่งเตียนไม่มีคนอยู่นั้น และไม่มีสิ่งของอะไร นึกในใจว่า ถ้าพบเจ้าของมาที่นั้น ก็จะขออนุญาตพัก แต่ก็ไม่พบเลย พักหายเหนื่อยแล้วก็สรงน้ำ ด้วยความสังเวชตนว่าเกิดมาทุกข์ ทุกข์อยู่องค์เดียว ไปอยู่องค์เดียว ไม่มีใครเป็นพยานได้ มีแต่หัวใจตนเป็นพยานตนเอง

สรงน้ำแล้วก็พอดีค่ำ กราบพระแล้วก็ภาวนานอนและไม่หลับสนิทได้ ไม่นึกกลัวและไม่นึกหาญ เป็นเสมอ ๆ อยู่ คงจะเป็นเพราะคุณธรรมอันวิเวกไม่มีเพื่อนสอง ไม่เป็นอารมณ์อันจะพูดกับเพื่อนเนาะ ๆ แนะ ๆ อะไร เพื่อต้อนรับกันเป็นคำ ๆ เป็นเรื่อง ๆ เป็นวรรค ๆ ตนเป็นที่พึ่งของตนโดยแท้ ใจเป็นที่พึ่งของใจโดยแท้ ธรรมเป็นที่พึ่งของธรรมโดยแท้ กรรมเป็นที่พึ่งของกรรมโดยแท้จริง

ครั้นเช้าได้เวลาก็เข้าไปบิณฑบาต มีบ้านอยู่ทางทิศตะวันออกไกลประมาณ ๒๐ เส้น มีหลังคาเรือนประมาณ ๕-๖ หลัง ฉันเสร็จแล้วพักอยู่ที่นั้น บ่ายประมาณ ๓ โมง มีโยมแวะไปคุยด้วย ๒ คน

ได้ถามเขาว่า “มีถ้ำอยู่ตามแถบนี้หรือไม่”

เขาตอบว่า “มี”

ถามเขา “ไกลขนาดไหน”

เขาตอบ “ไม่ไกลเท่าไรนัก”

ถามเขา “ไปเดี๋ยวนี้จะทันหรือไม่”

เขาตอบ “ทันครับ”

แล้วเขาก็พาไป พอไปถึงเป็นที่ขรุขระมาก เป็นซอกเขาเข้าไปลึก แล้วมีน้ำซึมอยู่ด้านหนึ่ง มีทาก มีเงื้อมหินขลุกขลัก ทางจงกรมก็ไม่มีที่จะราบเรียบยาวพอ ๕ วาเลย

เวลาก็ค่ำเข้า มีป่าไม้ทึบไม่สว่าง มีรอยสัตว์ป่าลงไปกินน้ำละลากละลายมาก ทีนี้หามศพตกป่าช้า ถ้าจะ(กลับ)คืนพักที่เก่าก็ไม่เหมาะ คล้ายกับว่าเราขลาดกลัวเกินไป

ว่ากับเขาว่า “เออ ค่ำแล้ว จะทำร้านก็ไม่ทันดอก จงพากันเอาใบไม้ปูดิน แล้วทำที่ให้แขวนกลด แล้วก็พากันกลับบ้านจวนค่ำแล้ว” เขาทำเสร็จก็กลับ พอเขากลับแล้วก็กางกลดมุ้ง ปูผ้าอาบลงที่เขาปูไม้ให้ ที่ดินราบเพราะเป็นถ้ำราบ เงื้อมหินนิดหน่อย

พอถึงเวลา ๑ ทุ่มก็กราบพระและจะสวดพาหุง ความง่วงเหงาหาวนอนไม่รู้ว่ามาจากไหน ทำอุบายแก้ยังไปก็ไม่หายได้ จึงทวนดูว่าเรามาอยู่ที่อัตคัดอันตรายมาก ทำไมเราง่วงเหงาหาวนอนมากผิดธรรมดาแท้ ๆ จะอย่างไรก็ตาม เราจะอธิษฐานธรรมแล้วจะนอน

kit007

แต่คราวล่วงมา ไปวิเวกที่บางนุ ที่ควนเขาดิน คนเดียว อ.ตะกั่วทุ่ง มันมาร้องอยู่ใกล้ ๆ อย่างอาจหาญมากนักหนา คราวอยู่วัดป่ากระโสม ตะโหนดสวนพริก ตะกั่วทุ่งก็ ๖ โมงเย็นมันออกมาสูดกลิ่นเล่นอยู่ตามทางที่ลัดไปมาระหว่างกุฏิต่อกุฏิที่เป็นทางแคบ ๆ อันเป็นกุฏิบนควนเขาดินที่อยู่ใกล้หมู่บ้าน พอมันเหลือบเห็นข้าพเจ้ามันก็กระโดดเข้าป่าหญ้าฝรั่ง (สาบเสือ) เสีย

ความกลัวตายของสัตว์ที่มีกิเลสอยู่นี้ต้องมีกลัวกันทั้งนั้น เว้นพระอรหันต์เสีย เหลือนั้นต้องกลัวกันไม่มากก็น้อย ท่านผู้ดับตัณหาได้สิ้นเชิงแล้ว ความขลาดกลัวขนพองสยองเกล้าย่อมไม่มี แต่คนโดยมากชอบมอบให้โรคเส้นประสาทเป็นส่วนมาก และก็ขอฝากท่านผู้รู้ไว้ด้วย การเขียนเกี่ยวกับธรรมชั้นสูง มิได้ยืนยันเข้าข้างตัวฝ่ายเดียว เพราะจะกลายเป็นมานะความถือดิ่งลงไปหน้าเดียว ถอนได้ยากอุปาทาน

อาจารย์ภูเขาทอยพาให้เข็ดหลาบ

ครั้นพักทำความเพียรอยู่ถ้ำกรรจ์ประมาณ ๒ เดือนแล้ว จิตสังขารก็คิดอยากจะข้ามเขาทอย ไปทางอำเภออ่าวลึกซึ่งเป็นเขตจังหวัดกระบี่ จึงถามโยมว่า

“โยมเอ๋ย อาตมามาพักอยู่ที่นี่ ก็สะดวกสบายพอควร วันเวลาชีวาก็วิ่งไป นึกอยากจะไปเที่ยวต่อไปทางอำเภออ่าวลึก ภูเขาขวางหน้าอยู่นี้ มีที่ข้ามไปได้หรือไม่”

เขาตอบว่า “ไม่อยากให้ท่านไปง่ายเพราะประชาชนเขาจะขนดินทรายมาปูพื้นถ้ำให้พ่อท่านอยู่”

ตอบเขาว่า “อาตมาด่วนไปข้างหน้าเพราะเกรงจะไม่ได้เที่ยวหลายแห่ง โยมเอ๋ย แม้จะไม่มีพระอยู่นี้ การขนทรายมายิ่งสะดวกดี เพราะ(ถ้า)พระมาพัก จึงจะขน (จะ)เป็นการไม่สะดวกเท่าไรในฝ่ายพระ เพราะลำบากหลบกับญาติโยมที่ผ่านไปมาอันเป็นเพศหญิง เรารีบทำไว้ก่อนพระมาพักดีกว่านะ”

ขาดอบว่า “ถ้าพ่อท่านไปแล้ว ใครหนอจะพอใจขน เพราะไม่มีกำลังใจ เพราะไม่เห็นพระ”

ตอบเขาว่า “ถ้าอย่างนั้นก็รอไว้ก่อน ต่อเมื่อมีพระมาในอนาคตจงพากันขนเน้อ จะอย่างไรอาตมาก็จะได้ลาไปตามแผนที่วางไว้ พวกเราจะอยู่ไกลกันขอบฟ้าแดนดินใด ๆ ก็ตาม ต่างก็ถึงพุทธ ธรรม สงฆ์ เป็นสรณะอยู่ ได้ชื่อว่าอยู่ใกล้กันโดยธรรมแลนา แล้วก็หมดปัญหากัน”

แล้วเขาพูดว่า “ถ้าจะไปจริง ๆ จะได้นิมนต์กลับไปทางตลาด จะส่งพ่อท่านไปทางเรือจะสะดวกและถึงเร็ว”

ถามโยมว่า “ภูเขาทอยนี้ ได้ยินเขาเล่าว่า มีคนข้ามมาข้ามไปได้อยู่ด้วยฝีเท้า”

เขาตอบว่า” ได้อยู่ก็จริง แต่ชันมาก สูงมาก บ่าย ๔ โมงเย็นจึงจะถึงตีนเขาทางทิศตะวันออก”

ตอบเขาว่า “ถ้าอย่างนั้นอาตมาก็อยากจะทดสอบดูว่า อาตมาจะกล้าเป็นกล้าตายเพียงขนาดไหน ขอโยมจงไปส่งให้ถูกทางช่องข้ามเถิด” ว่าแล้วเขาก็พาไปแบบฝืน ๆ

เขาพาไปตามตีนเขาประมาณ ๘ เส้น ก็เห็นหนทางข้ามลัดเขาแคบ ๆ พอสังเกตได้

เขาบอกว่า “ไม่มีเส้นปลีกดอก อย่าได้แวะซ้ายและขวาเลย”

ตอบเขา” ถ้าอย่างนั้นขอให้โยมกลับโดยสวัสดิภาพเทอญ”

เขายกมือใส่หัวแล้วก็กลับ

kit007

วิเวกถ้ำกรรจ์

ในขณะที่พักวิเวกอยู่ถ้ำกรรจ์นั้น ซึ่งเป็นถ้ำดินราบ ถ้ำคล้ายกับวงเล็บ มีแคร่สูงประมาณ ๔๐ เซ็นต์ ปูฟาก ไม่ได้กั้น นอนพอสุดหัวสุดเท้า กว้างประมาณ ๙๐ เซ็นต์ บาตรต้องตั้งไว้ใต้เตียง(ตรง)หัวนอน มีคลองน้ำไหลอยู่หน้าถ้ำ เพดานถ้ำหินสูงประมาณ ๓ เมตรก็มี ประมาณ ๒-๔-๕ เมตรก็มี ทางจงกรมก็อยู่กับนั้น ยาวประมาณ๗ วา มีน้ำไหลอยู่หน้าถ้ำ เป็นคลองลึกเพียงเข่า เขาทำร้านล้างบาตรให้ที่นั้น นั่งสรงที่นั้นก็ได้ น้ำจืดใสสะอาด ไม่มีบ้านคนอยู่เหนือน้ำที่ไหลมา ตีนเขาต่ำกว่านั้นลงมาประมาณ ๑ เส้นเป็นสวนยางเขา

ด้านภาวนาหนักไปทางเมตตา พิจารณาลงมาจนถึงอนัตตาธรรมอันไม่มีเวรอันไม่มีภัยอันไม่มีศัตรู พร้อมกับลมเข้าออก ไม่มีกลางวันกลางคืน เพราะถือว่าต้องพึ่งตนเองหนักเข้า ตลอดทั้งขาไปขากลับบิณฑบาต

ฉันในบาตรรวมทั้งหวานคาวตามเคย เพราะกลัววิบัติ ไปบิณฑบาตในเมืองไม่ใกล้นัก เต็มบาตรทุกวันทั้งกับพร้อม มีโยมชาวบ้านตามปฏิบัติตอนฉันเช้าวันละคนไม่ขาด เขามีนิสัยดี คำใดเราบอกอย่า ๆ แล้วไม่ฝืนเลย สัตย์ซื่อสุจริตมาก เขาว่าเขาไม่ค่อยเห็นพระมาอยู่องค์เดียวอย่างนี้ ถ้ามาก็ ๓-๔-๕ องค์เป็นกลุ่ม ๕ วัน ๗ วันก็ไป ก็มักเห็นอยู่แต่สนามกลางเมืองและริมถนนที่คนผ่านไปมา ปักกลดอยู่กับดินและมักจะมีของขลังมาพร้อมด้วยเป็นอันมาก โดยมากมักเป็นพระทางสงขลา พัทลุงและภาคกลางก็มีและก็มีผู้นิยมชมชอบ

เมื่อขณะเขียนอยู่เดี๋ยวนี้ ได้พิจารณาขึ้นว่า จะเป็นลัทธิใด ๆ ก็ตาม ที่อ้างอิงว่าถือพระพุทธศาสนา หลักพิสูจน์ของการปฏิบัติก็มีอยู่ว่า สิ่งใดที่เป็นการส่งเสริมให้กิเลสมากขึ้น สิ่งนั้นไม่ถูก ถ้าประพฤติถูก กิเลสก็ห้ามล้อหรือเบาลง หรือเหือดแห้งหายขาดไป ผลรายรับต้องปรากฏอย่างนี้แก่ผู้ปฏิบัติขณะที่ทวนดูตนดูใจ มิฉะนั้นแล้วการปฏิบัติก็เป็นเถรส่องบาตร เห็นท่านจ้องส่องดูบาตรก่อนลงมือฉันก็จ้องดู แต่ไม่รู้ว่ามีความหมายยังไง

การเดินทางใจไปมรรคผลนิพพาน จะติเตียนหนทางที่พระองค์ทรงพระมหากรุณาธิคุณเปิดไว้แล้วอย่างโล่งโถงก็ไม่ได้ ต้องติเตียนใจ สติปัญญาของตนเข้าใส่หนทางเท่านั้น ไม่ได้ลงทุนถางและซ่อมแซมเหมือนทางภายนอก ทางภายนอกต้องซ่อมแซมกันอยู่เรื่อย ๆ จะเทียบใส่อาหารภายนอก มีผู้หามาให้ครบ มีแต่ล้างมือเปิบกินก็ดี อาหารนั้นถ้าไม่กินนานไปก็บูดก็เน่า เป็นหนทางที่พระองค์เจ้าถางไว้เตียนก็ดี อาหารที่พระองค์เจ้าปรุงแล้วสุกแล้วใส่สำรับไว้บริบูรณ์แล้วก็ดี หนทางก็ไม่กลับรกอีก อาหารก็ไม่บูด

ต่อไปในเรื่องผ่านเมืองพังงาไปบิณฑบาต บรรดาผู้ที่มาลัดใส่บาตรพระหลวงพ่อนี้ เขาร้องวิงวอนประจำว่า ขอให้เทวบุตรเทวดา อินทร์ พรหม พระยม พระกาฬ จตุโลกบาลทั้ง ๔ จงรักษาพ่อท่านอย่าให้มีอันตรายใด ๆ ทั้งสิ้น เพราะหวาดเสียวเหลือเกิน เขาเล่าให้ข้าพเจ้าฟังดังนี้ จะเป็นคำเท็จจริงอย่างไรก็มอบให้เป็นเรื่องของเขา ผู้เขียนก็ไม่รับได้ ไม่รับเสีย ด้วย แต่ก็คงเป็นคำจริง เพราะเราภาวนาหนักไปในอัปปมัญญา

ตามความจริงแล้วเสือนั้นเอาคนตัดยางไปกินบ่อย ๆ อยู่ตามแถบนั้น เพราะการตัดยางเขานิยมกันแต่เช้ามืด มัดตะเกียงไฟติดหน้าผาก แต่ตี ๓ ตี ๔ เป็นส่วนมาก สำหรับผู้กล้าหาญ เขานิยมกันว่ายางมันไม่แห้ง มันออกดีในเวลาตอนกลางคืน ได้ยินงูใหญ่ร้องอยู่ใกล้ประมาณ ๑๕-๑๖ วาแต่มิได้เห็นตัว ชะรอยมันจะร้องอยู่ในรูที่เป็นรูเป็นโพรงเข้าไปในเขา ส่วนเสือนั้นไม่ปรากฏเห็น หรือมันมามองดูก็ไม่ทราบได้ เพราะเป็นหุบเขาแหลม ๆ เข้าไป

kit007

อุบายกลับอีสาน

การที่ข้าพเจ้าไปเที่ยวต่างจังหวัดนับแต่อดีตที่ล่วงมา ได้นึกในใจเป็นพิเศษว่า ถ้าหากมีชีวายุมั่นขวัญยืน มีอายุพอ ๗๐, ๘๐ แล้ว ส่วนเสนาสนะภายนอกจะเก็บตัวตายในยามแก่ชราที่ไหนหนอ ได้สำเหนียกสถานที่ไว้อยู่เสมอ ๆ ไม่ได้ไปเที่ยวดูบ้านดูเมืองดูภูมิประเทศภายนอกเฉย ๆ แต่เพื่อพ้นทุกข์ในสงสารอันนั้นขาดตัวอยู่แล้ว เจตนาอันนี้มิได้ขบถคืน และมิได้บังคับ เพราะมีเจตนา(ตั้งแต่)ต้นมือ(เมื่อ)ก่อนออกอุปสมบทแล้ว มิได้หนักใจในเจตนา และเวลาที่อยู่ในปักษ์ใต้ ได้สำเหนียกว่า ถ้าเราอยู่ต่อไปอีกให้ถึง ๔ ปีก็คงไม่ไหว เพราะสถานที่ไม่อำนวยดังกล่าวแล้ว

แต่ถ้าเราจะไปซึ่งหน้าญาติโยมเล่า ก็เป็นเรื่องกระทบกระเทือนทั้งฝ่ายพระและฝ่ายโยม ทำให้พระมากับเราอีกไม่ต่ำกว่า ๑ องค์ และก็เกรงคุณอรุณจะกลับพร้อม ถ้าหากว่า เราจะทำกลอุบายลาเยี่ยมบ้าน (ปัจจัย)ทั้งค่าไปและค่ากลับในการโดยสารโยมเขาก็จัดให้พร้อม เมื่อโยมเขากำลังระแวงและหวงพระอยู่อย่างนี้ ก็เป็นเหตุให้พิจารณามากขึ้น

เมื่อออกพรรษาแล้วในปีที่ ๓ พอถึงเดือนมกราคมก็ลาออกวิเวกแต่ผู้เดียว ตั้งใจว่าจะกลับภาคอีสาน แต่มิได้เล่าให้ท่านผู้ใดฟังในเรื่องจะกลับ และจะค่อยวิเวกไปไม่ด่วน โยมและฝ่ายคณะสงฆ์ก็คงสงสัยมาก เพราะเห็นจัดบริขารออกเหลือน้อย

รองเท้าก็ไม่เอา ผ้าจีวรและสังฆาฏิตัดใหม่ ๆ ย้อมใหม่ ๆ ไม่เอา เพราะเห็นว่าผ้าใหม่ เวลาเราได้ถูกซักน้ำธรรมดาคราวจำเป็น ผ้าจะขาวออก ผ้าไตรเก่าพอจะคุ้มปีอยู่ดังนี้ ผ้าอาบน้ำเอา ๒ ผืนกับผืนเก่า ผ้าอังสะผืนเดียว ผ้าสบงผืนเดียว ผ้าปกหมอนตัดออก เอาผ้าปูนอนคือผ้าอาบปกเอาในตัว ย่ามตัดออก

หนังสือมีแต่ปาฏิโมกข์กับใบสุทธิเอาผ้าเช็ดหน้าห่อ ยาแก้พิษสัตว์กัดต่อย ยาตราพระตลับเดียว ไฟแช็กแก๊ส ไฟฉาย มุ้งบาง กลดไม่ใหญ่โตเท่าไร สะพายบ่าเดียว แบกกลดขึ้นรถยนต์ไปลง จ.พังงา ในตัวจังหวัด ไกลจากที่จำพรรษาอำเภอหนึ่ง ไปพักถ้ำกรรจ์ ทิศตะวันออก ไกลจากเมืองหนึ่งกิโลเมตร ได้ข้ามน้ำกว้างประมาณ ๒ เส้น ลึกเพียงเข่า ไหลอยู่ไม่ขาด ไหลลงสู่ทะเลใน

ให้เข้าใจว่าทางทิศเหนือของเกาะภูเก็ตเขาเรียกกันว่าทะเลในทางทิศใต้ ทิศตะวันออก ทิศตะวันตกของภูเก็ตและทิศเหนือของภูเก็ตก็คือมหาสมุทรอินเดียเราดี ๆ นี้เอง แปลว่า จ.พังงา เป็นแหลมของ จ.สุราษฎร์ฯ ยื่นออกไปแทงมหาสมุทรอินเดีย ภูเก็ตอยู่ในเกาะมหาสมุทรอินเดียและจังหวัดพังงานี้อยู่ในหุบเขาลึก

หลังเขา ตีนเขามีสัตว์ป่านานาชนิด เช่น เสือ งู ลิง ค่าง บ่าง ชะนี หมี อีเก้ง เลียงผา เป็นต้น ถ้าไล่นับไปมาก ก็จะเป็นเดรัจฉานกถาในพรหมชาลสูตร สีลขันธวรรค นักปราชญ์อ่านพบก็จะหัวเราะว่า พูดแต่เรื่องบ้านเรื่องเมือง พระธุดงค์อะไรอย่างนี้ แปลกมาก จะกลายเป็นธุดงค์แผนที่ภายนอก

ไปอยู่ถ้ำไหน ๆ ก็หนีไม่พ้นถ้ำกายถ้ำใจนี้เองจะได้พิจารณากัน สัตว์ป่าที่อยู่ในถ้ำนี้มานมนาน จนตั้งบ้านตั้งเมืองได้ มีอิสระ ก็คือสัตว์กิเลส ราชสีห์ตัวที่หนึ่ง - สอง - สาม ก็คือโลภ โกรธหลง ไฟก็ว่า อวิชชาก็เรียก ได้ยศได้นามหลายชื่อแท้ ๆ เพราะเป็นเจ้าใหญ่นายโตประจำกายประจำใจ เป็นเจ้าโลกเจ้าสังขารมานมนาน เขากลัวแต่กองทัพธรรมอริยมรรคอริยผลเท่านั้น ต่ำกว่านั้นลงมาเขาไม่กลัวหรอก คล้ายกับริ้นกับยุงไปกัดช้างเท่านั้นแหละ หรือมิฉะนั้นคล้ายกับเอาไม้จิ้มฟันไปงัดภูเขา กิเลสก็ไม่หวั่นไหวได้ง่าย ๆ