|
เครื่องผูกสัตว์ให้ติดอยู่ในภพชาติ ชื่อว่า คันถะ
คันถะ แปลว่า เครื่องผูก หมายถึง เครื่องผูกสัตว์ให้ติดอยู่ในภพชาติ มีวจนัตถะแสดงว่า... กายํ คนฺเถนฺตีติ = กายคนฺถา (วา) กาเยน กายํ คนฺเถนฺตีติ = กายคนฺถา
แปลความว่า ธรรมเหล่าใดผูก คือเกี่ยวคล้องไว้ซึ่งนามกาย ชื่อว่า กายคันถะ (หรือ) ธรรมเหล่าใดผูก คือเกี่ยวคล้องไว้ระหว่างนามกาย-รูปกาย ในปัจจุบันภพกับนามกาย และ รูปกายในอนาคตภพ ธรรมเหล่านั้นชื่อว่า กายคันถะ ธรรมดาเครื่องผูกโดยอาการเกี่ยวคล้องที่ใช้ในความหมายของคันถะนี้ มิใช่หมายถึงการผูกไว้หลวมๆ ไม่แน่นหนาอะไร และง่ายต่อการแก้ให้หลุดจากกันได้โดยสะดวก แต่หมายถึงผูกไว้ในลักษณะเกี่ยวคล้องกัน ประดุจโซ่เหล็ก หาเงื่อนปมที่จะแก้ให้หลุดจากกันได้ยาก เพราะโซ่เหล็กนั้นเป็นห่วงเหล็กที่เกี่ยวคล้องโยงติดกันเป็นสาย ดังวจนัตถะแสดงว่า...
คนฺถ กาณํ สงฺขลิก จกฺกลกานํ วิธ ปฏิพนฺตา กาณํ วา คนฺถนํ = คนฺโถ
แปลความว่า การร้อยรัดหรือผูกพันให้ติดกันอยู่ประดุจลูกโซ่เหล็กนั้น ชื่อว่า คันถะ ฉะนั้น คันถะ จึงมีความหมายเป็นเชือกผูก หรือร้อยรัด โดยอาการที่เกี่ยวคล้องกันประดุจโซ่เหล็ก ธรรมดาโซ่เหล็กนั้น เป็นห่วงเกี่ยวคล้องโยงใยติดต่อกันเป็นสายฉันใด สภาวธรรม คือ โลภะ, โทสะ, ทิฏฐิ ทั้ง ๓ ประการนี้ ก็เกี่ยวคล้องโยงสัตว์ไว้ในระหว่าง จุติกับปฏิสนธิ และ ปฏิสนธิกับจุติ ติดต่อกันเป็นสาย ไม่มีเวลาหลุดพ้นจากกันได้ ดุจโซ่เหล็กเกี่ยวคล้องกันเรื่อยไปฉันใด ด้วยเหตุนี้ พระพุทธองค์จึงทรงตรัสว่า โลภะ, โทสะ, ทิฏฐิ ทั้ง ๓ นี้ว่า เป็นคันถะ และในคันถะนี้ยังมีคำว่า กายะ ประกอบอยู่ด้วยก็เพื่อแสดงถึงธรรม ที่ถูกเกี่ยวคล้องไว้ด้วย โลภะ, โทสะ, และทิฏฐิ นับว่าเป็นนามกายและรูปกาย อันได้แก่ สัตว์ทั้งหลายนั่นเอง กล่าวคือ โลภะ, โทสะ, ทิฏฐิ เป็นห่วงที่ร้อยรัดสัตว์ไว้ในระหว่างจุติกับปฏิสนธิให้ติดต่อกันเนื่องกันไป โดยมิให้หลุดพ้นจากวัฏฏทุกข์ได้
| 
โพสต์ 2014-6-13 12:13
บุ๊คมาร์ก
