พระพุทธปฏิมาบุษยรัตน์ หรือ “พระแก้วขาว” วัดมหาธาตุ จ.ยโสธร

kit007

พระพุทธปฏิมาบุษยรัตน์   หรือ “พระแก้วขาว”
ประดิษฐานไว้ในตู้แก้ว ณ พระอุโบสถ วัดมหาธาตุ
(พระอารามหลวง) ต.ในเมือง อ.เมือง จ.ยโสธร

“พระพุทธปฏิมาบุษยรัตน์” หรือ “พระแก้วหยดน้ำค้าง” หรือ “พระแก้วขาว” เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ สร้างจากเนื้อแก้วใสสะอาดบริสุทธิ์ที่เรียกว่าเพชรน้ำบุศย์ ขนาดหน้าตักกว้าง 1.9 นิ้ว ศิลปะเชียงแสน เป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองยโสธร ปัจจุบันประดิษฐานไว้ในตู้แก้ว ณ วัดมหาธาตุ (พระอารามหลวง) ต.ในเมือง อ.เมือง จ.ยโสธร ในอดีตนั้น “พระแก้วขาว” เคยประดิษฐานอยู่เคียงคู่กับ “พระแก้วมรกต” ในหอพระแก้วเมืองเชียงใหม่ เป็นครั้งแรกในปี พ.ศ.2011 และประทับอยู่เป็นสิริมงคลนานถึง 78 ปี

หลังจาก พระเจ้าไชยเชษฐาธิราช ครองหลวงพระบาง จึงมีความเห็นว่าสมควรอัญเชิญพระแก้วมรกตและ “พระแก้วขาว” ไปไว้ที่ราชธานีล้านช้าง เพื่อให้ห่างไกลจากเงื้อมมือพม่าข้าศึก จึงโปรดฯ ให้ประดิษฐานพระแก้วมรกตประทับอยู่ร่วมกันอีกครั้ง ครั้นต่ิอมาได้มีผู้ลักพา “พระแก้วขาว” ออกจากหลวงพระบางไปซ่อนไว้ที่เขาส้มป่อย ต่อมามีพราน 2 พี่น้อง ชื่อพรานทึงและพรานเทือง ไปพบว่าจมอยู่ใต้สระน้ำจึงนำขึ้นมา ความลือไปถึง เจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร ผู้ครองนครจำปาศักดิ์ จึงให้ท้าวเพียผู้ใหญ่ไปสืบเอา “พระแก้วขาว” กลับคืนมา

ขณะอัญเชิญมาถึงตำบลแห่งหนึ่ง ริมแม่น้ำเซโดนหรือแม่น้ำสองสี ได้พากันพักแรมหนึ่งคืน พอรุ่งเช้าปรากฏว่า “พระแก้วขาว” หายไป จึงให้คนเที่ยวค้นหา มีผู้ไปพบอยู่ที่บ้านพราน 2 พี่น้องดังเดิม ท้าวเพีย ได้ทำพิธีคารวะพระแก้วขาว โดยขออัญเชิญไปประดิษฐานยังหลวงพระบางได้โดยสะดวก อย่าได้ลักหนีไปที่ใดอีกเลย

แต่ในระหว่างทางเกิดพายุทำให้ “พระแก้วขาว” ตกลงไปในน้ำหาอย่างไรก็ไม่พบ เจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร ผู้ครองนครจำปาศักดิ์ ทรงกระทำพิธีกรรมบวงสรวงเทพารักษ์ ตั้งสัตยาธิษฐานขอให้ได้พระแก้วขาวกลับคืนมาเป็นสิริมงคล เมื่อสัมฤทธิผลจึงจัดงานฉลองสมโภชเป็นเวลา 3 วัน 3 คืน

ตามข้อสันนิษฐานที่สืบทราบความว่า เมื่อครั้ง เจ้าพระยาราชสุภาวดี ยกทัพไปตีเมืองเวียงจันทน์ เจ้าอุปฮาด บุตรของท้าวคำ ท้าวฝ่าย ท้าวสุวอ ซึ่งมีศักดิ์เป็นหลานของเจ้าพระยาขัตติวงศา ได้เดินทางไปร่วมรบด้วย โดยมี ท่านพระครูหลักคำกุ ผู้มีภูมิความรู้ถนัดในทางโหราศาสตร์ เป็นผู้ให้ฤกษ์และทำพิธีตัดไม้ข่มนาม ซึ่งนับเป็นพิธีปฐมกรรมอันเป็นการให้ขวัญและกำลังใจแก่เหล่าทหาร จึงทำให้การรบในครั้งนั้นประสบชัยชนะ

ความทราบถึงพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 จึงได้มีรับสั่งให้พาเข้าเฝ้าโดยด่วน โดยมีท้าวฝ่ายและพระครูหลักคำกุ เป็นผู้เข้าเฝ้าเพื่อถวาย “พระแก้วขาว” แด่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ กรุงเทพมหานคร แล้วทรงโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตรให้ท้าวฝ่าย เป็นพระสุนทรราชวงศา และพระครูหลักคำกุ เป็นพระครูวชิรปัญญา แล้วพระราชทานปืนนางป้อม 1 กระบอกให้ ต่อมาทรงโปรดเกล้าฯ พระราชทาน “พระแก้วขาว” เพื่อเป็นบำเหน็จความชอบให้แก่พระสุนทรราชวงศา (สิงห์) เจ้าเมืองคนแรกของเมืองยโสธร ทั้งเพื่อเป็นสิริมงคลให้แก่ชาวเมืองยโสธรอีกด้วย

kit007

สำหรับในจารึกประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 80 เมื่อปี พ.ศ.2440 (ร.ศ.115) กล่าวว่า ท้าวพญาเมืองจำปาศักดิ์ได้ถวาย “พระแก้วขาว” แด่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 พระองค์จึงทรงโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญลงมาประดิษฐานที่กรุงเทพมหานคร เมื่อปี พ.ศ.2355  ครั้นต่อมาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ทรงโปรดเกล้าฯ พระราชทานให้ชาวเมืองยโสธร

ทั้งนี้ ทางวัดมหาธาตุจะจัดให้มีงานสมโภชพระพุทธปฏิมาบุษยรัตน์ หรือ “พระแก้วขาว” ขึ้น เพื่อให้ประชาชนได้บูชาสักการะและสรงน้ำ เป็นประจำทุกปีในช่วงหลังวันสงกรานต์

วัดมหาธาตุ เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ ตั้งอยู่ภายในเขตเทศบาลเมืองยโสธร ต.ในเมือง อ.เมือง จ.ยโสธร ถือเป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองยโสธรมาตั้งแต่แรกสร้างเมือง (บ้านท่าสิงห์เดิม) ในปี พ.ศ.2340 โบราณสถานที่สำคัญในภายวัดยังมี พระธาตุอานนท์ หรือพระธาตุยโสธร, พระอุโบสถ และหอไตรกลางน้ำ

หอไตรกลางน้ำ เป็นที่เก็บคัมภีร์ใบลานของวัด ตั้งอยู่ตรงกลางสระทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของ พระธาตุอานนท์ หรือพระธาตุยโสธร แผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ลักษณะแบบหอไตรภาคอีสานทั่วไป มีทางเดินโดยรอบติดกันใต้ชายคา บริเวณนี้เป็นที่เก็บรักษาตู้พระธรรม หีบพระธรรม เสลี่ยงชั้นวางคัมภีร์ซึ่งนำมาจากกรุงเวียงจันทร์ ซุ้มประตูและบานประตูไม้สลักลวดลายเครือเถาลงรักปิดทองอย่างสวยงาม การตกแต่งฝาผนังมีลวดลาย ซึ่งเป็นลักษณะผสมแบบภาคกลาง สันนิษฐานว่าน่าจะสร้างขึ้นในราวสมัยรัชกาลที่ 4-5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

สำหรับ พระธาตุอานนท์ หรือพระธาตุยโสธร เป็นพระธาตุรุ่นเก่าที่สำคัญองค์หนึ่งในภาคอีสาน ประดิษฐานอยู่ด้านหน้าพระอุโบสถของวัด มีบันทึกเกี่ยวกับประวัติการตั้งเมืองและประวัติของวัดมหาธาตุฉบับหนึ่งว่า ถูกสร้างขึ้นในราวปี พ.ศ.2321 โดย ท้าวหน้า ท้าวคำสิงห์ ท้าวคำผา ซึ่งเดิมเป็นเสนาบดีเก่าของกรุงศรีสัตนาคนหุต (คือกรุงเวียงจันทร์ ประเทศลาวในปัจจุบัน โดยได้อพยพผู้คนภายใต้การนำของ พระวอ พระตา ในราวปี พ.ศ.2313-2319 มาตั้งถิ่นฐาน ณ ที่นี้) ด้วยศิลปะล้านช้าง ที่ได้รับอิทธิพลจากศิลปะลาวและนิยมสร้างขึ้นเมื่อปลายสมัยกรุงศรีอยุธยาถึงต้นสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ กล่าวคือ เป็นพระธาตุทรงสี่เหลี่ยม ลักษณะฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ยาวด้านละ 81 เมตร ก่ออิฐถือปูน เอวฐานคอดเป็นรูปบัวคว่ำบัวหงาย เหนือขึ้นไปเป็นเรือนธาตุ มีซุ้ม 4 ทิศประดิษฐานพระพุทธรูปปางประทับยืน ส่วนยอดของพระธาตุแหลมสูงคล้ายพระธาตุพนม มียอดปลีเล็กแซมทั้ง 4 ด้าน ยอดกลางทรงสี่เหลี่ยมสอบ มี 2 ชั้น รูปแบบการก่อสร้างคล้ายกับพระธาตุก่องข้าวน้อย ซึ่งเป็นลักษณะของพระธาตุโบราณที่พบได้ทั่วไปในภาคอีสานของไทย และในประเทศลาว ภายในเป็นที่ประดิษฐาน พระอัฐิธาตุของพระอานนท์ พระมหาเถระผู้คอยดูแลอุปัฏฐากพระพุทธเจ้าเมื่อครั้งพุทธกาล ทั้งนี้ ทางวัดมหาธาตุจะจัดให้มีงานสมโภช พระธาตุอานนท์ หรือพระธาตุยโสธร ขึ้นเป็นประจำทุกปีในเดือนมีนาคม

พระธาตุอานนท์ หรือพระธาตุยโสธร
ประดิษฐานอยู่ด้านหน้าพระอุโบสถ วัดมหาธาตุ จ.ยโสธร

kit007

ภายในพระอุโบสถ วัดมหาธาตุ จ.ยโสธร



หอไตรกลางน้ำ วัดมหาธาตุ จ.ยโสธร

kit007

พระพุทธปฏิมาบุษยรัตน์ หรือ “พระแก้วขาว”

หนังสือไหว้พระประธาน ๗๗ จังหวัด
กองบรรณาธิการข่าวสด สำนักพิมพ์มติชน
https://www.facebook.com/WadMhathatuPhraXaramHlwng
http://topicstock.pantip.com/blueplanet ... 19834.html                                                                                       

...................................................................................

ที่มา http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=24&t=22942

sritoy

สวยงามมากครับ
มีโอกาสจะแวะไปกราบครับ

army2187

ขอบคุณสำหรับข้อมูลดีๆนะครับ