แก้ไขครั้งสุดท้ายโดย Sornpraram เมื่อ 2013-10-7 07:23
[td] | เป็นพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ระดับพระอหังสา ผินพระพักตร์เบื้องซ้าย ริมขอบซ้ายมีข้อความว่า "ประเทศไทย" ริมขอบขวาว่า "รัชกาลที่๙"
กลางเหรียญมีเลขไทยและข้อความบอกราคา ริมขอบซ้ายขวาเป็นลายรวงข้าวเบื้องล่างมีอักษรและเลขไทยบอกปีพุทธศักราชที่ผลิต |
|
|
เหรียญขวัญถุงหลังรวงข้าว ฤากล่าวอ้างบารมีแห่งพระแม่โพสพ
ตำนานพระแม่โพสพ เทวีแห่งข้าวปลาอาหาร
กล่าวไว้ว่าพระพรหมทรงแบ่งภาคส่วนหนึ่งลงมาเป็นพระไพรศรพณ์ เหตุด้วยว่าเพราะตบะอันแก่กล้า เต็มไปด้วยบารมีถึงขั้นสูงสุดของ ประไลยโกฎิดาบส จึงทำให้อาสนะของพระพรหมเบื้องบนสวรรค์ถึงกับ ร้อนอาสน์ขึ้นมา ทันใดนั้นพระพรหมจึงทรงตรวจตราดูบนโลกมนุษย์ว่ามีเหตุใดให้พระองค์ช่วยเหลือ เหล่ามนุษย์ได้บ้าง และทรงมองเห็นพระดาบส นามประไลยโกฎิได้บำเพ็ญตบะด้วยความมุ่งมั่น แต่ต้องหิวโหยอดอยากเพราะ ขาดอาหารอยู่ในชายป่าริมแม่น้ำ
เมื่อเป็นดังนั้นพระองค์จึงแบ่งภาคส่วนหนึ่งลงมาเป็นพระไพรศรพณ์ ได้เนรมิตบันดาลให้เกิดฝนตกทั่วบริเวณอาศรม ต่อมาเมื่อฝนซา พระดาบสได้พบกับเมล็ดข้าวสาลีโปรยทั่วบริเวณพื้นดิน และงอกเติบโตขึ้นเป็นรวงข้างสุกเหลืองอร่ามทั่วบริเวณอาศรมนั้น พระดาบสจึงได้เก็บเกี่ยว รวงข้าวมารับประทาน และได้นำไปแจกจ่ายให้แก่ชาวบ้าน บางส่วนให้เป็นอาหารของนกกาจิกกิน
พระดาบสได้ดูแลรดน้ำต้นข้าวสาลีอย่างสม่ำเสมอ และได้แบ่งเมล็ดพันธ์ไปให้ชาวบ้านนำไปเพาะปลูกจนมีข้าวสาลีมากมายในหมู่บ้านใกล้ๆ และที่อยู่ห่างไกลออกไปบริเวณชายป่านั้น ทำให้ชาวบ้านพ้นจากความอดอยากดังเช่นอดีต
ประไลยโกฏิดาบส จึงบอกชาวบ้านเหล่านั้นให้บูชาบวงสรวงพระแม่ไพรศรพณ์ด้วยความเคารพนับถือ ที่พระแม่เป็นผู้มอบข้าวปลาอาหารให้แก่พวกตนและเหล่ามวลมนุษย์สืบต่อไปจนปัจจุบัน
บางตำรากล่าวไว้ว่าชื่อของพระแม่โพสพนั้นมีอีกชื่อคือ พระไพรศรพณ์ เพราะพระแม่นั้นได้อวตาร คือมีภาคที่เป็นเทพบุตรทรงนามว่า พระไพรศรพณ์ ส่วนอีกภาคเป็นสตรี มีพระนามว่าพระแม่โพสพ
คนไทยเราจะคุ้นเคยพระแม่องค์นี้ในชื่อ พระแม่โพสพ ซึ่งคนไทยโบราณเมื่อรับประทานข้าวเสร็จแล้วจะยกมือพนม เพื่อไหว้ขอบคุณพระแม่โพสพพระแม่แห่งอาหาร ซึ่งบันดาลให้มนุษย์มีความอิ่มท้องไม่อดอยาก มีสุขภาพที่สมบูรณ์
ลักษณะทางศิลปะ ...พระแม่ไพรศรพณ์ เป็นสตรีมีใบหน้างดงามยิ่งนัก รัดเกล้าเพียงน้อยแล้วปล่อยสยายประดับด้วยอัญมณี และทองคำสีเหมือนรวงข้าวภาพหนึ่ง นั่งอยู่บนอาสน์ที่งดงามยิ่ง บางภาพประทับนั่งอยู่บนพาหนะซึ่งเป็นหงส์ พระหัตถ์ข้างหนึ่งถือพระขรรค์ ส่วนอีกพระหัตถ์ถือรวงข้าว
กำเนิดแม่โพสพ เจ้าแม่แห่งข้าว
แม่โพสพ เป็นเมล็ดข้าวประเสริฐสุด เป็นเทพีกลางท้องทุ่งนา ผู้ทรงอานุภาพศักดาเรืองฤทธิ์ ช่วยชุบชีวิตมนุษย์ให้ยืนยาง มีน้ำม่นวลผิวพรรณผ่องใส ช่วยสำรองท้องให้อิ่มหมีพีมัน อีกทั้งเสริมเพิ่มพลังกายามีเรี่ยวมีแรงขมีขมัน แบกหามตรากตรำงานหนักได้ทุกวี่ทุกวัน ก็ด้วยเมล็ดข้าวแม่โพสพนี่แหละ แม่ผู้มีบุญคุญล้ำเลิศ สงเคราะห์ลูกผู้ทุกข์โศก มิต้องอนารร้อนใจ ตราบจนชั่วชีวิต
โอม..แม่โพศรี แม่โพสพ แม่นพดารา แม่จันทร์เทวี แม่ศรีโสภาได้เลี้ยงลูกมา ใหญ่กล้าเพียงนี้ลูกขอบวงสรวงด้วยพวงมาลี ธูปเทียนอัคคี ตามมีบูชาลูกขอนี้ไซร้ ขอยกบุญคุณ แม่โพสพ ขึ้นนบนอบเหนือเศียร
ตำนานหนึ่งเล่าว่า มีฤาษีมหากระไลย์โกฏอยู่สันโษในอรัญ บำเพ็ญพรหมขันธุ์ในกุฏิ เพลาหนึ่งเกิดอสุนีฟ้าฟาด อากาศวิปริตโกลาหล ฟ้าฝนก็ตกลงมามิหยุดหย่อน มีเมล็ดข้าวปลิวว่อนกระจาย พอฟ้าฝนหายฤๅษีก็เห็นเป็นอัศจรรย์ จึงจัดสรรนำไปปลูกริมฝั่งนทีสระน้ำ ฝนชะตลอดมา จนข้าวกล้าแตกรวง
กาลล่วงเข้าฤดูหนาว เมล็ดข้าวก็แก่จัด พระฤๅษีก็โสมนัสยิ่งนัก ครั้นจะนำมากินก็กริ่งเกรงจะเบื่อเมา อันตัวเราก็พึ่งพบคราวนี้ คราวหนึ่งสกุลณีสกุณามาเป็นหมู่ บินจู่โจมกินข้าวสาลี ฤๅษีเห็นดังนั้นพลันรู้ว่า หมู่ปักษามิได้ตายวายชีวิต ก็คิดว่าคงเป็นอาหารอันโอชารส พระดาบสจึงเก็บพันธุ์ข้าวไว้เพาะปลูกกระจายลูกหลานเหลน ได้เป็นอาหารของมนุษย์สุดประเสริฐ โดยกำเนิดขององค์ดาบส ตราบเท่าทุกวันนี้
ในขณะที่ ตำนานเรื่องแม่โพสพ ฉบับชาวพัทลุง ได้บอกเล่าเรื่องราวอันน่าสนใจของ เจ้าแม่แห่งข้าว เอาไว้ดังนี้ กล่าวคือ นานมาแล้ว มีเทพธิดาองค์หนึ่ง เป็นเทพธิดาแห่งข้าว อาศัยอยู่บนสวรรค์ มีความประสงค์จะให้มวลหมู่มนุษย์ทั้งหลายนี้มีข้าวกิน จึงจำแลงกายลงมาบนโลก ในร่างของหญิงชรา อันนำพาห่อผ้ามาด้วย ซึ่งในห่อผ้านี้เอง มีเมล็ดพันธุ์ข้าวอยู่
หญิงชราเดินไปในหมู่บ้าน มีแต่ผู้คนรังเกียจ จนไปพบกระท่อมเก่าๆ หลังหนึ่ง ซึ่งมีผัวเมียผู้ใจบุญ แต่ยากไร้ซึ่งเงินทอง อาศัยให้ที่พักพิง หญิงชราซึ้งในน้ำใจของผัวเมียคู่นี้ จึงมอบห่อผ้าที่มีเมล็ดข้าวอยู่ข้างในให้ โดยบอกให้เอาเมล็ดข้าวนี้ไปโปรยลงสู่พื้นดิน
เมื่อเมล็ดข้าวได้รับน้ำ ก็เกิดความชุ่มชื่น เจริญเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว ออกรวงแล้วก็สุก และนำมากินเป็นอาหารได้ หญิงชราจึงให้ผัวเมียเอาเมล็ดพันธุ์ข้าวนี้ไปแจกจ่ายให้แก่ชาวบ้านในหมู่บ้าน แล้วบอกว่า นี่คืออาหารที่ใช้กินต่อไปในภายภาคหน้า เมื่อพูดจบหญิงชราก็หายตัวไป
ต่อจากนั้น เมื่อถึงเดือนหกฝนก็เริ่มตก ชาวนาจะแรกไถนา และทำพิธีอัญเชิญแม่โพสพลงมาเพื่อช่วยดูแลรักษาต้นข้าว ต้องมีพิธีเรียกขวัญข้าว การกระทำทุกอย่างนี้ เพื่อตอบแทนคุณ และบูชาแม่โพสพ ที่ให้ข้าวแก่มนุษย์กิน จวบจนปัจจุบัน
|