พญานาคราช มหาเทพผู้เลื่อมใสและศรัทธาพระพุทธศาสนา

Metha

Metha

"ตระกูลของนาค"

นาคเป็นเจ้าแห่งงู แต่ไม่สามารถบรรลุธรรมได้ แต่ก็จัดอยู่ฝ่ายสุคติภูมิ อยู่สวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา นาคแบ่ง ออกเป็น 4 ตระกูลใหญ่ คือ

ตระกูลวิรูปักษ์ พญานาคตระกูลสีทอง
ตระกูลเอราปถ พญานาคตระกูลสีเขียว
ตระกูลฉัพพยาปุตตะ พญานาคตระกูลสีรุ้ง
ตระกูลกัณหาโคตมะ พญานาคตระกูลสีดำ
พญานาคเกิดได้ทั้ง 4 แบบ คือ

แบบโอปปาติกะ เกิดแล้วโตทันที
แบบสังเสทชะ เกิดจากเหงื่อไคล สิ่งหมักหมม
แบบชลาพุชะ เกิดจากครรภ์
แบบอัณฑชะ เกิดจากฟองไข่
พญานาคชั้นสูงเกิดแบบโอปปาติกะ เป็นชนชั้นปกครอง ที่อยู่ของพญานาคมีตั้งแต่ในแม่น้ำ หนอง คลอง บึงต่างๆ ในอากาศ จนไปถึงสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา พวกพญานาคอยู่ในการปกครองของท้าววิรูปักษ์ ผู้ปกครองสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกาด้านทิศตะวันตก เหตุที่มาเกิดเป็นพญานาคเพราะทำบุญเจือด้วยราคะ

สรุปเรื่อง พญานาค (โดยพิศดาร)

--------------------------------------------------------------------

พญานาค ๔ ประเภท ๑๐๒๔ ชนิด

พญานาค ๔ ประเภท

๑. กฏฺฐมุข พญานาคมีพิษชนิดหนึ่ง คือ ถ้ากัดผู้ใดแล้วร่างกายผู้นั้นจะแข็งไป
หมดทั้งตัว อวัยวะต่างๆ เช่น แขน จะงอเข้าและยืดออกไม่ได้ และ
ปวดมาก
๒. ปูติมุข พญานาคมีพิษชนิดหนึ่ง ถ้ากัดผู้ใดแล้วรอยแผลที่ถูกกัดนั้นจะเน่า
และมีน้ำเหลืองไหลออกมา
๓. อคฺคิมุข พญานาคนี้มีพิษชนิดหนึ่ง ถ้ากัดผู้ใดแล้วก็เกิดความร้อนไปทั่วทั้งตัว
และรอยแผลที่ถูกกัดนั้นก็เป็นรอยริ้วคล้ายกันกับถูไฟไหม้
๔. สตฺถมุข พญานาคนั้นมีพิษชนิดหนึ่ง ซึ่งไปกัดผู้ใดเข้าแล้วผู้นั้นก็เหมือนกับ
ถูกฟ้าผ่า

ในบรรดาพญานาคที่ได้กล่าวมาแล้วทั้ง ๔ ประเภทนี้ พญานาคประเภทหนึ่งๆ ก็มีวิธีทำอันตรายได้ ๔ ชนิด คือ

๑. ทัฏฐวิสพญานาค ถ้ากัดแล้วก็เกิดพิษซ่านไปทั่วทั้งตัว
๒. ทิฏฐวิสพญานาค ใช้มองดูแล้วพ่นพิษออกทางตา
๓. ผุฏฐวิสพญานาค มีพิษทั่วๆไปที่ร่างกาย ใช้ร่างกายกระทบเข้าก็กัดเป็นพิษซ่าน
ออกมาได้
๔. วาตวิสพญานาค ใช้ลมหายใจพ่นเป็นพิษ และพิษอันนี้สามารถแผ่ซ่านไปได้,
รวมพญานาค ๔ ประเภท ก็มีวิธีที่จะทำอันตรายได้ ๑๖ ชนิด

ในบรรดา ๑๖ ชนิดนี้ ชนิดหนึ่งๆ แบ่งเป็นกิริยาของพิษได้อีก ๔ ชนิด คือ

๑. อาคตวิส น โฆรวิส มีพิษแผ่ซ่านไปอย่างรวดเร็วแต่ไม่รุนแรง
๒. โฆรวิส น อาคตวิส มีพิษแรงมาก แต่พิษนั้นแผ่ออกไปอย่างช้าๆ
๓. อาคตวิส โฆรวิส มีพิษแผ่ซ่านไปอย่างรวดเร็ว และแรงมาก
๔. น อาคตวิส น โฆรวิส มีพิษแผ่ออกไปช้าและไม่แรง

รวมเป็นวิธีที่จะทำอันตรายได้เป็น ๖๔ ชนิด

--------------------------------------------------------------------

ในบรรดา ๖๔ ชนิดนี้ ชนิดหนึ่งๆ ได้แบ่งการเกิดออกเป็น ๔ ชนิด คือ

๑. อัณฆชพญานาค พญานาคที่เกิดในไข่
๒. ชลาพุชพญานาค พญานาคที่เกิดในครรภ์
๓. สังเสทชพญานาค พญานาคที่เกิดจากเหงื่อไคล
๔. โอปปาติกพญานาค พญานาคที่เกิดเป็นโอปปาติกะ

รวมพญานาคทั้งหมดมี ๒๕๖ ชนิด

--------------------------------------------------------------------

ในบรรดาพญานาค ๒๕๖ ชนิดนี้ ชนิดหนึ่งๆ แบ่งที่เกิดออกเป็น ๒ ชนิด คือ

๑. ชลชพญานาค พญานาคที่เกิดอยู่ในน้ำ
๒. ถลชพญานาค พญานาคที่เกิดบนบก

--------------------------------------------------------------------

รวมพญานาคเป็น ๕๑๒ ชนิด
ในบรรดาพญานาค ๕๑๒ ชนิดนี้ ชนิดหนึ่ง แบ่งเป็น ๒ ชนิด คือ

๑. กามรูปีพญานาค พญานาคที่เสวยกามคุณ
๒. อกามรูปีพญานาค พญานาคที่ไม่เสวยกาม

รวมเป็นพญานาค ๑๐๒๔

คำอธิบายที่ระบุถึงพญานาคว่ามี ๑๐๒๔ ชนิดนี้ มีมาในขันธวัคคสังยุตตอัฏฐกถานาควัคค์

--------------------------------------------------------------------

ลักษณะของพญานาคที่มีประจำตัวอยู่เสมอ ๕ อย่าง

พญานาคที่มีฤทธิ์มากนั้นสามารถจะเนรมิตตนเองให้เป็นคนได้ ถึงแม้จะเนรมิตตัวเองให้เป็นคนได้ก็จริง แต่ลักษณะอาการ ๕ อย่างที่มีประจำตัวอยู่เสมอนั้น ไม่สามารถคงร่างเนรมิตไว้ได้ ต้องปรากฏร่างเป็นพญานาคตามเดิมนั้นเอง ลักษณะอาการ ๕ อย่างนั้น คือ

๑. ในขณะปฏิสนธิ ต้องปรากฏรูปร่างสัณฐานเป็นพญานาค
๒. ในขณะลอกคราบอยู่ รูปร่างสัณฐานคงความเป็นพญานาคอยู่ตามเดิม
๓. ในขณะเสพเมถุนอยู่กับพญานาคด้วยกัน คงร่างเป็นพญานาค
๔. ในขณะนอนหลับนั้น ถ้าหากเวลาใดนอนหลับไปโดยปราศจากสติ ขณะนั้นร่างกายก็กลับเป็นพญานาคขึ้นมา
๕. ในขณะตาย ก็ต้องปรากฏเป็นพญานาค

ดังมีสาธกบาลีแสดงไว้ในธัมมบทอัฏฐกถา สังยุตตอัฏฐกถา วินยมมหาวัคคอัฏฐกถาว่า

นาคสฺส ปน ปญฺจสุ สภาวปาตุกมฺมํ โหติ ปฏิสนฺธิกา
เล ตจชหนกาเล สชาติยา เมถุนกาเล วิสฺสฏฺฐนิทฺโทกฺ-
กนกาเล จุติกาเลติ.

--------------------------------------------------------------------

การปรากฏขึ้นเป็นปกติของร่างกายพญานาคในเวลา ๕ อย่าง คือ

๑. ในขณะปฏิสนธิ
๒. ในขณะกำลังลอกคราบอยู่
๓. ในขณะกำลังเสพเมถุนอยู่กับพญานาคด้วยกัน
๔. ในขณะกำลังหลับปราศจากสติ
๕. ในขณะตาย

--------------------------------------------------------------------

บุคคลที่ไม่มีการกระทำเป็นอันตรายต่อมรรคผล
แต่ก็จัดเข้าประเภทติรัจฉาน

ธรรมดาเทวดาทั้งหลายล้วนแต่เป็นบุคคลที่ควรได้มรรคผลด้วยกันทั้งสิ้น แต่จัดเข้าจำพวกติรัจฉานนั้น เพราะบวชไม่ได้ ดังมีสาธกบาลีแสดงได้ในวินยอัฏฐกถากังขาวิตรณีอัฏฐกถา และวินยสังคหอัฏฐกถาว่า

ยสฺส อุปสมฺปทา ปฏิกฺขิตฺตา โส ติรจฺฉานคโต นาม
พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงปฏิเสธซึ่งความอุปสมบทแก่
บุคคลใด บุคคลนั้นชื่อว่า ติรัจฉาน

มีสาธกบาลีแสดงไว้ในวินยมหาวัคคอัฏฐกถาว่า

อนฺตมโส สกฺกํ เทวราชานํ อุปาทาย โกจิ
อมนุสฺสชาติโย สพฺโพ อิมสฺมึ อตฺเถ ติรจฺฉานคโตติ
เวทิตพฺโพ.

บัณฑิตทั้งหลายพึงทราบว่า เฉพาะเรื่องนี้ บุคคลที่ไม่มี
ชาติเป็นมนุษย์ ถึงแม้จะเป็นพระอินทร์ก็ตาม ต้องจัดเข้าใน
ประเภทติรัจฉาน

--------------------------------------------------------------------

อายุของพญานาค

อายุของพญานาคไม่แน่นอน บางทีก็อายุยืน บางทีก็อายุสั้น พวกที่มีอายุยืนนั้น ถึงแม้พระพุทธเจ้าจะอุบัติขึ้นในโลกถึง ๕ องค์ก็ตาม พญานาคก็คงมีอายุอยู่ เช่นพญานาคตัวหนึ่งชื่อกาละ กาละพญานาคนี้ มีอายุมาตั้งแต่พระกกุสันธะจนถึงพระสมณโคตรมะ และจะมีอายุยืนต่อไปอีกจนถึงพระศรีอริยเมตตรัย

(ที่มา ปรมัตถโชติกะ มหาอภิธัมมัตสังคหฎีกา)

Sornpraram

Metha

"หากดวงตก ใจอย่าตกตาม"
"ให้บูชาพญานาคไว้ พญานาคจะคุ้มครองผู้ที่บูชา"

Metha