พาลีหลายหน้า (สุภาษิต)

Sornpraram

พาลีหลายหน้า

ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 “พาลีหลายหน้า” หมายความว่า
(สํา) ว. “กลับกลอก ไม่ซื่อสัตย์”

พาลีหลายหน้า หมายถึง คนที่พูดจากลับกลอก ปลิ้นปล้อน ไม่มีความจริงใจ ไม่ซื่อสัตย์ เช่น

• หลายๆเหตุการณ์ที่ผ่านมาทำให้รู้ว่าฉันเชื่อใจผิดคน เขาเป็นพวกพาลีหลายหน้าพูดจากลับกลอก ไม่มีความจริงใจเลยจริงๆ
• 
  

• คนอย่างเธอก็เหมือนพาลีหลายหน้า ทำมาเป็นให้ความร่วมมือเข้าร่วมกลุ่มด้วย แต่กลับฝักใฝ่อีกฝ่ายวางแผนเพื่อผลประโยชน์ของตัวเอง
  

ความหมายของ สุภาษิต คำพังเพย สำนวนไทย by สุภาษิต.net

Sornpraram

สุภาษิตเพลงยาวถวายโอวาท เป็นผลงานกวีนิพนธ์แบบกลอนประพันธ์โดยสุนทรภู่ ขณะเมื่อเป็นพระอาจารย์ถวายอักษรแด่เจ้าฟ้ากลางและเจ้าฟ้าปิ๋ว พระโอรสในเจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี เชื่อว่าประพันธ์ขึ้นราวปี พ.ศ. ๒๓๗๑-๒๓๗๒ มีเนื้อหาแสดงคาสอนที่น่าสนใจ มีวรรคทองมากมายปรากฏอยู่ในวรรณกรรมเรื่องนี้ เช่น

"อันอ้อยตาลหวานลิ้นแล้วสิ้นซาก
แต่ลมปากหวานหูไม่รู้หาย
แม้นเจ็บอื่นหมื่นแสนจะแคลนคลาย
เจ็บจนตายนั้นเพราะเหน็บให้เจ็บใจ


"อีกบทหนึ่งคือ"


อันความคิดวิทยาเหมือนอาวุธ
ประเสริฐสุดซ่อนใส่เสียในฝักสงวนคมสมนึกใครฮึกฮัก จึงค่อยชักเชือดฟันให้บรรลัย"

Sornpraram

เก็บเบี้ยใต้ถุนร้าน

หมายถึง เก็บเล็กผสมน้อย ทำอะไรที่ประกอบด้วยส่วนเล็กส่วนน้อย โน่นบ้างนี่บ้าง จนสำเร็จเป็นรูปเป็นร่างขึ้นมา
ขยายความ สำนวนที่ว่า " เก็บเบี้ยใต้ถุนร้าน"

นิยมใช้กับคนหรือแสดงอาการที่ชอบเก็บเล็กผสมน้อย ค่อยๆสะสม จนสามารถผสมเป็นสิ่งที่ต้องการได้
เช่น นายน้อย ต้องการตบแต่งบ้านใหม่ แต่ไม่มีเงินมากพอ จึงใช้วิธีค่อยๆทำ
ค่อยๆปรับ ค่อยๆแต่งตามกำลังกายและกำลังเงินของตน จนในที่สุดก็ได้บ้านที่ตกแต่งตามความต้องการของตน

Sornpraram

ซื้อควายหน้านา ซื้อผ้าหน้าตรุษ



วันนี้ขอแนะนำคำพังเพย ที่ว่า ” ซื้อควายหน้านา ซื้อผ้าหน้าตรุษ “  

การตีความหมายของคำพังเพยนี้แบบไม่ต้องท่องจำ คือ ต้องนึกภาพตามว่า

ในช่วงฤดูทำนา ชาวนาสมัยก่อยจะใช้ควายในการไถนา หากเราจะไปขอซื้อความยในช่วงนั้นคงจะหาซื้อได้ยาก
และมีราคาแพงมาก จึงสามารถตีความหมายได้ว่า เป็นการกระทำที่ไม่ถูกเวลา   
หลายคนอาจสงสัยว่าทำไม “ ซื้อควายหน้านา ซื้อผ้าหน้าตรุษ “  ถึงเป็นคำพังเพย ?
ก็เพราะเป็นถ้อยคําที่ เปรียบเทียบเหตุการณ์ หรือเรื่องราวต่าง ๆ
ที่พบเห็นได้ในการดํารงชีวิตของคนรุ่นก่อน เน้นการสั่งสอนแต่ใช้ในทํานองเสียดสี
ประชดประชันเพื่อให้สะท้อนความคิด จึงจัดเป็น ‘ คำพังเพย ‘

Sornpraram

ลูกเสือลูกจระเข้

ลูกเสือลูกตะเข้

          ลูกเสือลูกตะเข้ เป็นคำเปรียบคนที่เป็นลูกของศัตรูหรือลูกของคนเลวซึ่งมักจะไว้ใจไม่ได้   จะแว้งกลับมาทำร้ายเอาได้ไม่วันใดก็วันหนึ่ง  ทั้งเสือทั้งจระเข้ล้วนเป็นสัตว์ที่ดุร้าย  ไม่มีใครเลี้ยงให้เชื่องได้  ลูกเสือลูกจระเข้อาจจะดูน่ารักน่าเลี้ยง   แต่ถ้าเลี้ยงไปจนโตก็จะเป็นสัตว์ที่ดุร้ายตามวิสัยของมัน  ยากที่ใครจะเลี้ยงให้เสือหรือจระเข้เชื่องได้  คนที่เลี้ยงลูกเสือลูกจระเข้ไว้ก็จะเสี่ยงที่จะเกิดอันตรายเมื่อลูกเสือลูกจระเข้นั้นโตขึ้น.   คนโบราณเชื่อว่าเด็กที่มีพ่อแม่เป็นคนเลว  เป็นอันธพาล  เป็นผู้ร้ายใจอำมหิตเปรียบเหมือนลูกเสือลูกจระเข้ อาจจะมีนิสัยเหมือนพ่อแม่ จึงไม่มีใครกล้ารับมาเลี้ยงดู เช่น  เด็กพวกนี้ลูกเสือลูกตะเข้แท้ ๆ เธอจะกล้ารับมาเลี้ยงหรือ.


          คำว่า ลูกเสือลูกตะเข้  อาจใช้เรียกลูกคนอื่นที่เอามาเลี้ยงไว้แล้วกลับอกตัญญูทำร้ายคนเลี้ยง  หรือทำความเดือดร้อนให้คนเลี้ยง  เช่น   เด็กคนนี้เป็นลูกเสือลูกตะเข้แท้ ๆ  อุตส่าห์เอามาเลี้ยงอย่างดี ให้เล่าให้เรียน  กลับพาเพื่อนมาปล้นเอาทรัพย์สินไปหมด.


ที่มา :  บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย”  ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๒๗ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๕๗ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.