“เงินถุงแดง” ร.3 เงินที่ใช้รักษาเอกราชของชาติ!!

oustayutt

เป็นเรื่องที่เล่าขานกันมากว่า “เงินถุงแดง” นั้น เป็นเงินที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสะสมไว้เป็นเงินส่วนพระองค์ แต่เงินนี้ไม่ใช่เงิน พดด้วง แต่กลับเป็นเงินของประเทศแมกซิโก ซึ่งเรียกกันว่า เหรียญนก เพราะเป็นเหรียญรูปนกอินทรีที่เป็นสัญลักษณะของประเทศ และเป็น 1 ใน 3 ของสกุลเงินที่ใช้แลกเปลี่ยนสิ้นค้ากันในย่านนี้ เช่นเดียวกับเงินรูปีและเงินรูเปียของอินเดีย

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงมีพระอัจฉริยภาพทางด้านการค้าตั้งแต่ทรงพระยศเป็น พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ทรงกำกับกรมท่าซึ่งมีหน้าที่ด้านการค้าและการต่างประเทศ ทรงกำกับดูแลสำเภาหลวงและยังทรงมีสำเภาค้าเป็นส่วนพระองค์ ซึ่งเงินที่ได้กำไรมาพระองค์ทรงใส่ถุงผ้าสีแดงเก็บไว้ข้างพระแท่นบรรทม ผ่านไปหลายปีมีจำนวนมากจึงต้องสร้งเป็นห้องเก็บไว้

oustayutt

สาเหตุที่ทรงใช้ถุงสีแดงนั้น อาจมาจากคติของชาวจีนที่ติดต่อค้าขายกับไทยตอนนั้น ซึ่งนิยมนำเงินใส่ซองสีแดงมอบให้ลูกหลานในวันงานเทศกาลหรืองานมงคล เพื่อความมั่งคั่งร่ำรวยและมีโชคลาภ
สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงอธิบายการเก็บเงินไว้ข้างแท่นบรรทมว่า เดิมพระเจ้าแผ่นดินโปรดให้มีกำปั่นเงินไว้ข้างพระแท่นบรรทมใบหนึ่ง สำหรับทรงใช้จ่ายการอันใดโดยลำพังพระองค์เอง คือไม่ต้องบอกให้ผู้อื่นรู้ จะเป็นประเพณีมาตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา หรือมีขึ้นมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์นี้ไม่ทราบแน่ เห็นจะเรียกกันว่า “เงินข้างที่” ทำนองเดียวกับเรื่องเงินที่เอาตามเสด็จไปไหนๆ ว่า “เงินท้ายที่นั่ง”เมื่อเงินข้างที่มีมากขึ้นซึ่งต้องทำห้องเก็บเรียกว่า “คลังข้างที่” จนเป็นที่มาของ “กรมพระคลังข้างที่” ในรัชกาลที่ 5
พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ของ เจ้าพระยาทิพากรวงศ์ ได้กล่าวถึงพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้รับสั่งกับข้าราชบริพารที่เข้าเฝ้าขณะทรงประชวรไว้ว่า “การศึกสงครามข้างญวนข้างพม่า เห็นจะไม่มีแล้ว จะมีก็แต่ข้างพวกฝรั่ง ระวังให้ดีอย่าให้เสียทีแก่พวกเขาได้ การงานสิ่งใดของเขาที่ควรจะเรียนเอาไว้ก็ให้เอาอย่างเขา แต่อย่าไปนับถือเลื่อมใสไปเสียทีเดียว”

oustayutt

ทั้งยังเล่ากันว่า ทรงมีรับสั่งถึงเงินถุงแดงเป็นลางว่า เอาไว้ไถ่บ้านไถ่เมือง ซึ่งก็ได้ใช้จริงๆ ในรัชกาลที่ 5

ทั้งนี้ในเหตุการณ์ ร.ศ.112 ที่เรือรบฝรั่งเศสฝ่าป้อมพระจุลจอมเกล้าเข้ามาถึงสถานทูตฝรั่งเศส ฝ่ายไทยก็ได้ต่อสู้ขัดขวางกันเต็มที่ แต่ฝรั่งเศสผู้รุกรานกลับเรียกค่าเสียหายจากไทยเป็นเงิน 3 ล้านฟรังก์ โดยต้องชำระเป็นเงินเหรียญภายใน 48 ชั่วโมง ไม่งั้นจะปิดอ่าวไทย ซึ่งแน่นอนว่าต่อไปจะเป็นการยึดทั้งประเทศตามเป้าหมาย

ในเว็บของกรมธนารักษ์ เขียนโดย สมศักดิ์ ฤทธิ์ภักดี กล่าวว่า อัตราการแลกเปลี่ยนสมัยนั้น เงิน 1 บาท มีค่าเท่ากับ 2 ฟรังก์ ซึ่งไทยจะต้องจ่ายฝรั่งเศสคิดเป็นเงินไทยก็ 1,605,235 บาท กับอีก 2 อัฐ

ซึ่งปัญหาคือจะต้องเอาเงินเหรียญจำนวนมหาศาลมาจ่ายให้ฝรั่งเศสภายใน 48 ชั่วโมงได้อย่างไร เสนาบดีพระคลังมหาสมบัติถวายรายงานว่า จำนวนเงินในท้องพระคลังไม่เพียงพอจะให้ฝรั่งเศส แต่แล้วมีพระบรมศานุวงศ์ชั้นผู้ใหญ่ได้ทูลเตือนให้ทราบถึงเงินพระคลังข้างที่ ก็คือเงินถุงแดงของรัชกาลที่ 3 และในสมัยรัชกาลที่ 4 ยังไม่ได้เอาออกมาใช้ เงินถุงแดงจึงถูกนำออกมาสมทบ

oustayutt

ซึ่งเงินเหรียญแมกซิโกในเวลานั้นอัตราแลกเปลี่ยนอยู่ที่ 48 เหรียญต่อ 80 บาทหรือ 1 ชั่ง เงินที่ต้องจ่ายให้ฝรั่งเศส 1,605,235 บาท เท่ากับ 9 แสน 6 หมื่นเหรียญแมกซิโก แม้จะนำเงินถุงแดงมาร่วมกับเงินพระคลังมหาสมบัติ แต่ก็ต่างลุ้นระทึกก็ไม่นิ่งนอนใจ บรรดาพระบรมศานุวงศ์ ขุนนางและข้าราชบริพาร ก็ต่างพากันค้นเงินทองเพชรนิลจินดาจนเกลี้ยงบ้านเกลี้ยงวัง และนำไปขายแลกเป็นเงินเหรียญนกมาสมทบ

ปรากฏว่า การร่วมมือร่วมใจกันครั้งนี้ ได้เงินรวมถึง 4 ล้าน 5 แสนฟรังก์ เกินกว่าเงินที่ฝรั่งเศสเรียกร้อง และนำไปจ่ายให้ฝรั่งเศสตามเวลากำหนด โดยขนออกจากทางประตูต้นสนไปลงเรือที่ท่าราชวรดิฐกันทั้งวันทั้งคืน จึงรักษาเอกราชของชาติไว้ได้

ในเอกสารฝรั่งเศสกล่าวว่า เงินที่ขนใส่เรือมีน้ำหนักถึง 23 ตัน และกล่าวกันว่า การขนเงินเหรียญซึ่งมีน้ำหนักจำนวนมากเลยทำให้ถนนมีรอยสึก… ในสมัยนั้นเมื่อมีเหตุการณ์คับขัน จะมีการร่วมมือร่วมใจกันดีมาก ถ้าเป็นสมัยนี้จะมีการร่วมมือร่วมใจกันไหมหนอ…

Nujeab

ขอบคุณสำหรับข้อมูลดีๆครับ