หลวงพ่อทองคำ.. กฤดาภินิหารแห่งพระมหาธรรมราชา 'ภูมิพล'

Metha

หลวงพ่อทองคำ.. กฤดาภินิหารแห่งพระมหาธรรมราชา 'ภูมิพล'

พระสุโขทัยไตรมิตร หรือที่เรียกขานกันทั่วไปว่า "หลวงพ่อทองคำ" มีนามพระราชทานว่า "พระพุทธมหาสุวรรณปฏิมากร" เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ศิลปะสุโขทัย สร้างด้วยทองคำ เป็นทองเนื้อเจ็ดน้ำสองขา  น้ำหนักประมาณห้าตันครึ่ง ปัจจุบัน ประดิษฐานอยู่ในพระมหามณฑปเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา วัดไตรมิตรวิทยาราม เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร

ที่มา http://thaprajan.blogspot.com/2013/06/blog-post.html

Metha

วัดมหาธาตุ สุโขทัย

สันนิษฐานว่า พ่อขุนรามคำแหงมหาราชแห่งกรุงสุโขทัยโปรดให้ประชุมช่างหล่อขึ้น เมื่อสร้างเสร็จก็โปรดให้สร้างพระวิหารหลวง วัดมหาธาตุขึ้นกลางกรุงสุโขทัย เพื่อเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปทอง ดังศิลาจารึกหลักที่ 1 ว่า"กลางเมืองสุโขทัยนี้มีพิหาร มีพระพุทธรูปทอง มีพระอัฏฐารส มีพระพุทธรูป มีพระพุทธรูปอันใหญ่ มีพระพุทธรูปอันราม"

Metha

สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น เป็นช่วงเวลาของการสร้างราชธานีใหม่  พระมหากษัตริย์ทรงฟื้นฟูบ้านเมืองและการพระศาสนา  โปรดเกล้าฯ ให้สร้างและปฏิสังขรณ์วัดในกรุงเทพมหานครมากมายหลายแห่ง  และอัญเชิญพระพุทธรูปโบราณที่ถูกทิ้งร้างอยู่ตามหัวเมืองทางเหนือลงมาประดิษฐานตามวัดต่าง ๆ ในพระนครเป็นจำนวนมากนับพันองค์ เพื่อเป็นการรักษาพระพุทธรูปโบราณไม่ให้สูญหาย  และพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้เจ้านายและขุนนางผู้ใหญ่ถือปฏิบัติด้วย  ซึ่งพระสุโขทัยไตรมิตร ก็คงได้รับการอัญเชิญมาประดิษฐาน ณ วัดพระยาไกรในครั้งที่พระยาไกรโกษาสร้างวัดนี้ขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 (ครองราชย์ พ.ศ. 2367 - 2394)

พระยาไกรโกษาผู้สร้างวัดพระยาไกรนี้ สันนิษฐานว่าคือ เจ้าสัวบุญมา ข้าหลวงเดิมในรัชกาลที่ 3 ซึ่งได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระยาโชฎึกราชเศรษฐี  เมื่อสร้างวัดแล้วได้ถวายเป็นพระอารามหลวง ได้รับพระราชทานนามว่า "วัดโชตนาราม" แต่ผู้คนนิยมเรียกว่า "วัดพระยาไกร" เนื่องจากต่อมาท่่านได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระยาไกรโกษา รับราชการในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว

Metha

ส่วนของพระเศียร พระสุโขทัยไตรมิตร ขณะที่ยังเป็นพระพุทธรูปปูนปั้น ไม่ได้สกัดปูนออก

พระสุโขทัยไตรมิตรที่อัญเชิญมาในครั้งนั้น มีลักษณะเป็นพระพุทธรูปปูนปั้น ดูจากภายนอกไม่มีผู้ใดทราบว่าภายในได้ซ่อนพระพุทธรูปทองคำเอาไว้  สันนิษฐานว่า ปูนหุ้มองค์พระไว้ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราช ที่ 1 แห่งกรุงศรีอยุธยา (ขุนหลวงพ่องั่ว) ยกทัพขึ้นไปทำสงครามกับกรุงสุโขทัย ก่อนที่กรุงสุโขทัยจะตกเป็นเมืองขึ้นของกรุงศรีอยุธยา ได้มีการปั้นปูนพอกพรางเอาไว้ ด้วยเกรงว่าสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 จะอัญเชิญพระพุทธรูปทองคำลงมากรุงศรีอยุธยา

Metha

วัดพระยาไกร เมื่อครั้งเป็นที่ตั้งโรงเลื่อยจักรของบริษัทอีสต์เอเชียติ๊ก

สำนักงานโรงเลื่อย ภายในพระวิหารวัดพระยาไกร

ท่าเรือขนส่งสินค้า บริเวณหน้าวัดพระยาไกร เห็นหลังคาพระอุโบสถและพระวิหาร อยู่ด้านหลัง

Metha

ในช่วงปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5  (ครองราชย์ พ.ศ. 2411 - 2453) วัดพระยาไกรกลายเป็นวัดร้าง  บริษัทอีสต์เอเชียติ๊กของประเทศเดนมาร์ก ได้เช่าพื้นที่วัดจากทางราชการ เพื่อใช้เป็นที่ตั้งโรงเลื่อยจักร

หลวงพ่อสัมฤทธิ์ วัดไผ่เงินโชตนาราม เดิมประดิษฐานเป็นพระประธานในพระอุโบสถ วัดพระยาไกร พระมงคลสุธี (สี ยโสธโร) ได้เลือก "หลวงพ่อสัมฤทธิ์" มาประดิษฐาน ณ วัดไผ่เงินโชตนาราม ด้วยเหตุผลว่า ไม่ชำรุด ในขณะที่องค์พระสุโขทัยไตรมิตรที่มีปูนหุ้มทับอยู่นั้น มีรอยร้าวจากไหล่ถึงเอวไปถึงฐานราก

ต่อมาภายหลัง สิ่งก่อสร้างของวัดชำรุดทรุดโทรมลงมาก สมเด็จพระวันรัต (เฮง เขมจารี) วัดมหาธาตุ เจ้าคณะแขวงล่าง จึงบัญชาให้วัดไผ่เงินโชตนารามกับวัดไตรมิตรวิทยาราม (ขณะนั้นชื่อวัดสามจีนใต้) ซึ่งเป็นวัดในการปกครองของท่าน ไปอัญเชิญพระพุทธรูปขนาดใหญ่ของวัดพระยาไกรซึ่งเหลืออยู่ 2 องค์มารักษา วัดไผ่เงินโชตนารามได้อัญเชิญพระพุทธรูปในพระอุโบสถซึ่งเป็นพระพุทธรูปสำริดไปก่อน วัดไตรมิตรวิทยารามจึงอัญเชิญพระพุทธรูปปูนปั้นที่ประดิษฐานอยู่ในพระวิหารไปเมื่อ พ.ศ. 2478

Metha

ภาพจำลองเหตุการณ์ การเคลื่อนย้ายพระพุทธรูป จากวัดพระยาไกรมาวัดไตรมิตรวิทยาราม ใน พ.ศ. 2478

กระบวนอัญเชิญพระพุทธรูปปูนปั้นขนาดใหญ่เป็นไปด้วยความสะดวกเรียบร้อย บริษัทอีสต์เอเชียติ๊กจัดรถบรรทุกใหญ่ให้หนึ่งคัน ช่วยอัญเชิญพระขึ้นแล่นไปตามถนน ผ่านสายไฟฟ้ารถรางหรือสายโทรศัพท์ ก็ช่วยกันเอาไม้ค้ำให้สูงพ้นพระเกตุมาลาเป็นครั้งคราว

Metha

วัดไตรมิตรวิทยาราม (วัดสามจีนใต้) ราวปี พ.ศ. 2489

วัดไตรมิตรวิทยาราม เดิมมีชื่อว่าวัดสามจีนใต้ สร้างขึ้นตั้งแต่ราว พ.ศ. 2374 มีตำนานเล่าว่าชาวจีน 3 คนร่วมกันสร้างขึ้น จีนสามคนนี้จะเป็นญาติกันหรือไม่ มิอาจทราบได้ แต่คงต้องเป็นมิตรรักใคร่กันสนิทสนม จึงร่วมใจกันสร้างวัดอันเป็นวิหารทานที่ยิ่งใหญ่นี้ได้

Metha

พระพุทธทศพลญาณ พระประธานในพระอุโบสถ วัดไตรมิตรวิทยาราม เป็นพระพุทธรูปปูนปั้นลงรักปิดทอง มีพระพุทธลักษณะงดงามจนเป็นที่ร่ำลือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เคยเสด็จฯ ทอดพระเนตร เพื่อให้ประจักษ์แก่พระเนตร สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ ก็ได้เสด็จมาชมพระประธานองค์นี้เสมอ ๆ เมื่อทรงว่างจากพระภารกิจ

กาลเวลาผ่านไป สภาพภายในวัดชำรุดทรุดโทรมลงมาก จึงเริ่มดำเนินการบูรณะปรับปรุง ตั้งแต่ พ.ศ. 2477 เมื่อครั้งพระมหากิ๊ม สุวรรณชาติ เป็นผู้รักษาการในหน้าที่เจ้าอาวาส ในระยะแรกพบอุปสรรคหลายประการ ต่อมา ใน พ.ศ. 2480 จึงได้รับอนุมัติจากมหาเถรสมาคมให้ดำเนินการรื้อถอนสิ่งปลูกสร้างเดิมทั้งหมดแล้วสร้างขึ้นใหม่  สมเด็จพระวันรัต (เฮง เขมจารี) วัดมหาธาตุ ได้เมตตาคิดค้นนามที่เป็นมงคลมาเฉลิมเพิ่มความสง่าให้กับวัดสามจีนใต้ โดยเปลี่ยนเป็น "วัดไตรมิตรวิทยาราม" และกรมสามัญศึกษา ได้เปลี่ยนนามโรงเรียนมัธยมวัดสามจีนใต้ เป็น "โรงเรียนไตรมิตรวิทยาลัย" ตามนามวัดที่ได้เปลี่ยนใหม่ เมื่อวันที่ 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2482

Metha

พระกรุ วัดสามจีน เนื้อชิน หลวงพ่อโม อดีตเจ้าอาวาส วัดไตรมิตรวิทยาราม ได้เคยสร้างแจก โดยทำเป็นรูปพระพุทธทศพลญาณ พระประธานในพระอุโบสถวัดไตรมิตร พระกรุวัดสามจีน มีลักษณะคล้ายพระกรุวัดเสาธงทอง ต่างกันที่พระกรุวัดเสาธงทอง เป็นพระเนื้อดินเผา แต่พระกรุวัดสามจีน เป็นพระเนื้อชินและเนื้อสำริด

พระกรุ วัดเสาธงทอง เนื้อดินเผา