เย ธัมมา

รามเทพ

ราวๆ พ.ศ.300 พระเจ้าอโศกฯ ส่งพระโสณะพระอุตตระ มาเผยแผ่พุทธศาสนาในสุวรรณภูมิ ธรรมะสำคัญบทที่คัดสรรมาสอน จารึกไว้ในศาสนสถาน ในพระพุทธรูป พระพิมพ์ฯ คือคาถา เย ธัมมา

คำสอนบทนี้ มีเรื่องเล่า...สมัยที่พระสารีบุตร ยังอยู่กับครูปริพาชก ชื่อสัญชัย เรียนรู้จนเจนจบ แล้วยังไม่พบทางดับทุกข์ วันหนึ่งก็ไปเจอพระอัสสชิ พระปัญจวัคคีย์ องค์ที่ห้า

ท่วงท่า อากัปกิริยา สงบเสงี่ยม หมดจดงดงาม...น่าเลื่อมใส ก็เดินตาม มีโอกาสก็ถาม

“อาจารย์ท่านเป็นใคร อาจารย์ท่านสอนอะไร”

“เย ธัมมา เหตุปัปพวา เตสัง เหตุ ตถาคโต เตสัญจ โย นิโรโธ จ เอวัง วาทีมหาสมโณ”



คำตอบที่มาจากพระผู้เจียมตัวเจียมใจว่าเพิ่งบวชใหม่ มีความรู้น้อยนักนี้ มีคำแปลว่า

ธรรมเหล่าใด เกิดแต่เหตุ พระตถาคตกล่าวถึงเหตุแห่งธรรมนั้น และความดับแห่งธรรมนั้น พระมหาสมณะมีปกติกล่าวอย่างนี้

พระสารีบุตร นั้นเป็นสุดยอดปราชญ์ ฟังแค่นี้ก็ได้ดวงตาเห็นธรรม

พระพุทธองค์เคยตรัสกับพระอานนท์ ธรรมะที่ทรงสอน เปรียบเหมือนใบประดู่ลายในกำมือ

แต่ธรรมะที่ทรงเลือกสรร สอนเพื่อชีวิตอันประเสริฐ คือวางจิตให้พ้นทุกข์...คือใบประดู่ลายใบเดียว คือคาถา ที่ขึ้นต้นด้วย เย ธัมมา นี่เอง

ประโยค...ธรรมเหล่าใด เกิดแต่เหตุ...ก็คืออริยสัจ ข้อที่ 2 สมุทัย

คือเหตุแห่งทุกข์ ประโยค และความดับแห่งธรรมนั้น ก็คือ อริยสัจข้อ 3 นิโรธ การดับทุกข์

ธรรมะที่เหมือนใบไม้ใบเดียวนี้ พระพุทธเจ้าพร่ำสอนไปจนปรินิพพาน ยิ่งใหญ่ลึกกว้างขวาง แต่สรุปย่อสั้นๆ อยู่แค่สอนให้ รู้จักทุกข์ รู้จักเหตุแห่งทุกข์ รู้จักการดับทุกข์ และรู้จักทางดับทุกข์

ทุกข์ คือความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ