มีลักษณะเป็นห้องโถง มีเสาค้ำเพดาน 2 แถว … ผนังด้านในมีการแบ่งพื้นที่ออกเป็นกรอบสี่เหลี่ยมเพื่อสลักภาพเทพเจ้าพระองค์ต่างๆ เช่น ทศกัณฑ์โยกเขาไกรลาส อันเป็นที่มาของชื่อถ้ำแห่งนี้ (ชาวอินเดียเรียกทศกัณฑ์ว่า Ravna) พระพิฒเนศ เทพีทุรคา และอวตารปางต่างๆของพระนารายณ์ *** ภาพสลักหิน นรสิงหาวตาร
***อาคารลอยตัวแห่งแรกของหมู่ถ้ำแอลโลร่า
ถ้ำหมายเลข 15 ทศอวตาร (Dashavatara) : มีจารึกว่าสร้างในสมัยของพระเจ้า ตันติทัรคา (Dantidurga) ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์รัชตคุต (พศ. 1278-1293) ตัวถ้ำสร้างอยู่บนเนินเขา ซึ่งต้องขึ้นบันไดราว 50 ขั้น … เมื่อผ่านซุ้มประตูเข้าไปจะพบกับอาคารรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ซึ่งนับเป็นอาคารลอยตัวแห่งแรกของหมู่ถ้ำเอลโลราที่สลักขึ้นจากหินชิ้นเดียว ตัวอาคารมีการประดับด้วยภาพสลักอย่างเรียบง่าย แต่ที่น่าสนใจ คือ การสลักผนังให้เป็นช่องแสงลอดเข้ามาในตัวอาคาร ส่วนถ้ำด้านบนนั้นสลักภาพพระศิวะ เช่น พิธีสยุมพรของพระศิวะกับพระนางปารวตี และภาพพระศิวะคงคาธาร นอกจากนี้ยังปรากฏภาพทศอวตาร (นารายณ์ 10 ปาง) ตามชื่อถ้ำด้วย เช่น นรสิงห์หาวตาร โดยพระนารายณ์ทรงอวตารเป็นอมนุษย์ครึ่งคนครึ่งสิงห์ ลงมาปราบยักษ์หิรัณยกศิปุ ที่ได้รับพรจากพระพรหมไม่ให้ตายด้วยน้ำมือของมนุษย์และสัตว์ใด จึงต้องมาจบชีวิตด้วยอมนุษย์ครึ่งคนครึ่งสิงห์แทน ต่อมาเป็นภาพวราหาวตาร โดยทรงอวตารเป็นหมูป่า (วราห์) เขี้ยวเพชร เพื่อปราบยักษ์หิรัณยกษะ ผู้เป็นพี่ของยักษ์หิรัณยกศิปุ … ยักษ์หิรัณยกษะได้รับพรจากพระศิวะ จึงไม่มีใครสามารถจะปราบลงได้ จึงได้พาลม้วนเอาแผ่นดินทั้งหมดลงไปใต้บาดาล โดยต้องต่อสู้กันนานถึงหนึ่งพันปีกว่าจะปราบยักษ์ตนนี้ได้ แล้วพระองค์จึงได้ใช้เขี้ยวเพชรงัดเอาผืนแผ่นดินขึ้นมาจากใต้บาดาลคืนดังเดิม นารายณ์อวตาร พระนารายณ์หรือพระวิษณุนั้นทรงอวตาร (แบ่งภาค) ลงมายังโลกมนุษย์ เพื่อช่วยเหลือมนุษย์จากเหล่าอสูรร้ายและทุกข์เข็ญในแต่ละยุคอยู่หลายครั้ง อวตารของพระองค์นั้นมีเป็นจำนวนมาก แต่ที่นิยมกล่าวถึงและปรากฏในศิลปกรรมทางศาสนาฮินดูนั้นมีอยู่ 10 อวตาร เรียกว่า ทศอวตาร หรือที่นิยมเรียกว่า นารายณ์สิบปาง ดังนี้ 1. มัสยาวตาร อวตารเป็นปลากรายทองชื่อ ผศรี เพื่อช่วยเหลือมนุษย์จากเหตุการณ์น้ำท่วม 2. กูรมารวตาร อวตารเป็นเต่ายักษ์ เพื่อรองรับเขาพระมันทระในคราวกวนเกษ๊ยณสมุทร 3. วราหวตาร อวตารเป็นหมูป่าเขี้ยวเพชรลงมาปราบยักษ์หิรัณยกษะ ที่ม้วนเอาแผ่นดินไปไว้ใต้บาดาล 4. นรสิงหาวตาร อวตารเป็นมนุษย์ครึ่งสิงห์เพื่อปราบอสูรหิรัณยกศิปุ 5. วามนาวตาร อวตารเป็นพารหมณ์เตี้ย เพื่อคืนโลกทั้งสามจากอศูรพลี โดยแสดงปางศรีวิกรม (ย่างสามขุม) 6. ปรศุรามาวตาร อวตารเป็นพระรามถือขวาน (รามสูร) 7. รามจันทราวตาร อวตารเป็นพระรามเพื่อปราบทศกัณฑ์ 8. กฤษณาวตาร อวตารเป็นพระกฤษณะ เพื่อปราบอสูรกังสะและปรากฏในศึกมหาภารตะยุทธ 9. พุทธาวตาร อวตารลงมาเป็นพระพุทธเจ้า 10. กัลกยาวตาร อวตารเป็นมหาบุรุษทรงม้าสีขาว เพื่อช่วยเหลือมนุษย์จากสิ่งชั่วร้ายในช่วงปลายของกลียุค
|