พระฤาษี 4 ตนผู้ชุบกบให้กลายเป็นคน
นางมณโฑผู้เป็นภรรยาสุดที่รักของทศกัณฐ์นั้นใครจะรู้บ้างว่าแต่เดิมก่อนที่นางจะมีรูปโสภาดังนี้เคยเป็นกบมาก่อน แต่ด้วยกรรมชักนำจึงพาให้กลายเป็นมนุษย์ในภายหลัง เล่าว่าแต่เดิมมีพระฤาษีสี่ตน คือ พระฤาษีอตันตา พระฤาษีอธิรา พระฤาษีวิสูตร และ พระฤาษีมหาโรมสิงห์ พระฤาษีทั้ง 4 ล้วนบำเพ็ยจิตขัดเกากิเลสจนมีฤทธิ์อันลี้ลับภายในตน ข้างอาศรมของพระฤาษีทั้ง 4 นั้นยังมีนางกบตัวหนึ่ง พระฤาษีเห็นเกิดเอ็นดูจึงเลี้ยงด้วยน้ำนมเป็นประจำ วันหนึ่ง พระฤาษีทั้ง 4 เดินไปในป่าเห็นนางพญานาคีสมสู่กับงูดิน พระฤาษีเห็นดังนั้นจึงใช้ไม้เท้าสะกิดเพื่อเตือนให้รู้ว่า ไม่ควร นางนาคีเป็นถึงพญางูหาควรมาเกลือกกลั้วกับงูดินไม่ นางพญานาคีทั้งแค้นทั้งอาย เมื่อได้โอกาสจึงแอบมาคายพิษใส่ในน้ำนม ที่พระฤาษีจะดื่มกิน นางกบเห็นเหตุการณ์จึงสละชีวิตโดยการกระโดดลงไปดื่มกินนมพิษจนตัวเองตาย พระฤาษีทั้ง 4 กลับมาเห็นแปลใจจึงใช้วิชาชุบชีวิตนางกบขึ้นมาซักถามเหตุใดจึงตะกละเยี่ยงนั้น นางกบเล่าเหตุการณ์ให้ฟังโดยตลอด จนพระฤาษีสงสารและเห็นถึงความกตัญญูจึงชุบร่างนางกบกลายเป็นสาวงามนามว่านางมณโฑ
พระฤาษีปรศุรามผู้ทำให้พระคเณศเสียงา
ตำนานนี้มีว่า เนื่องจากพระพิฆเณศ (พระคเณศ) เป็นผู้เฝ้าประตูห้องพระศิวะเจ้า ใครจะเข้าจะออกต้องผ่านพระพิฆเณศเสียก่อน ครั้งหนึ่งพราหมณ์ (ฤาษี) ปรศุรามจะเข้าเฝ้าพระอิศวร พระพิฆเณศเข้าห้ามปราม จนกระทั่งเกิดการวิทวาทถึงขั้นสู้กันขึ้นมา พระพิฆเรศได้ทีใช้งวงจับพราหมณ์ปรศุรามขึ้นเหวี่ยงในอากาศจนปรศุรามเกือบสิ้นสติ พอปรศุรามได้โอกาสบ้างจึงเอาขวานเพชรที่พระศิวะประทานให้จามที่หัว พระพิฆเณศ พอเห็นขวานจำได้ว่าเป็นของพระบิดาไม่กล้าโต้ตอบ จึงเอางาข้างขวารับ เมื่อขวานเพชรกระทบเข้าทำให้งาด้านนั้นหักสะบั้นออก ทำให้พระพิฆเณศมีงาเดียวเท่านั้นเป็นต้นมา และถือเป็นเหตุแห่งการเสียงาของพระพิฆเณศด้วย
พระฤาษีทรวาสผู้สาปแช่งเทวดา
พระฤาษีตนนี้มีนามว่าทรวาส มีฤทธิ์ตบะแก่กล้ามาก มีวาจาสิทธิ์ เป็นที่เกรงกลัวของเทพยดาทั้งหลายแม้พระอินทร์ก็เกรงกลัวยิ่งนัก มีเรื่องเล่าว่าแต่เดิมพระฤาษีตนนี้มีความเคารพในพระอินทร์ จึงเอาพวงมาลัยเข้าถวาย โดยคล้องไปที่หัวของพญาช้างเอราวัณ พญาช้างทรงของพระอินทร์ เมื่อได้กลิ่นดอกไม้เข้าจึงเกิดอาการมืนเมาถึงขั้นเอางวงจับพวงมาลัยฟาดลงดิน พระฤาษีทรุวาสเห็นดังนั้นเข้าใจผิดว่าพระอินทร์ลบหลู่ตน จึงโกรธและสาปแช่งให้พระอินทร์และเหล่าเทวดาทั้งหลายจงพ่ายแพ้แก่อสูร แต่นั้นมาเทพยดาทั้งหลายก็อ่อนแรงไม่อาจมีพละกำลังต่อสู้กัลอสูรดังเดิม ได้จนกระทั่งต้องทำพิธีกวนน้ำอมฤตขึ้นเพื่อแก้ไข
พึงเห็นได้ว่าแรงตบะอำนาจของพระฤาษีที่ผ่านการบำเพ็ญเพียรอย่างแรงกล้ามีอำนาจประกาศิตเหนือฟ้า แม้เทพยดาทั้งหลายยังกลัว ด้วยเหตุนี้พระฤาษีทั้งหลายผู้บำเพ็ญเพียรอย่างแรงกล้าจึงเป็นที่เคารพแก่ มนุษย์และเทพยดาทั้งหลายมาโดยตลอด
นอกจากนี้ยังมีพระฤาษีที่มีฤทธิ์อีกมากมีรายนามพอสังเขปได้ดังนี้
พระฤาษีวาลมิกิ หรือ วัชมฤค เป็นพระฤาษีอาศัยอยู่ในป่ากาลวาต เมื่อตอนที่นางสีดาไปอาศัยอยู่ด้วยเมื่อครั้งถูกพระรามลงโทษประหาร และคลอดพระมง** พระฤาษีตนนี้แสดงฤทธิ์ในเรื่องเป็นที่ประจักษ์ในคราวที่ หาพระมงกูลูกนางสีดาไม่เจอจึงได้ชุบพระลบขึ้นมาแทน ต่อมาเมื่อหาบุตรของนางสีดาเจอพระลบจึงได้กลายเป็นเพื่อนกับพระมง**ฏจนกลายเป็นสองพี่น้องไป
พระฤาษีนารท เป็นผู้แนะนำให้หนุมานดับไฟที่ปลายหางเมื่อครั้ง เผากรุงลงกาด้วยการใช้น้ำบ่อน้อย คือ น้ำลายช่วยดับ
พระฤาษีกาลดาบส เป็นผู้สอนศิลปศาสตร์ให้แก่ไนสุริยวงศ์
พระฤาษีที่พระรามไปพบระหว่างเดินทาง ได้แก่ พระฤาษีสุทรรศน์, พระฤาษีสุไข, พระฤาษีอรรคต (คนละตนกับพระฤาษีอังคต), พระฤาษีสรภังค์
ผู้วิเศษอยู่แดนมิถิลา คือ พระฤาษีสุธามันตัน
ผู้วิเศษอยู่แดนขีดขิน คือ พระฤาษีอังคต (เล่าไว้แล้วในเรื่องพระฤาษีอังคต)
ผู้วิเศษอยู่แดนลงกา มีพระฤาษีนารท (เล่าไว้แล้วในเรื่องน้ำบ่อน้อย) พระฤาษีโคบุตร (อาจารย์ของทศกัณฐ์ ผู้มีวิชาถอดกล่องดวงใจ) พระฤาษีกาล (รวม 3 ตน)
ผู้วิเศษอยู่แดนเขาตรีกุฏ มีพระฤาษีสุเมธ พระฤาษีอมรเมศ พระฤาษีปรเมศ รวม 3 ตน
ผู้วิเศษอยู่เชิงเขามรกต ซื่อ พระฤาษีทศไพ
ผู้วิเศษอยู่เชิงเขาไกรลาศ มีพระฤาษีคาวิน พระฤาษีสุขวัฒน
ผู้วิเศาอยู่ใดไกยเกษ นามว่าพระฤาษีโควินท์
ผู้วิเศษอยู่ป่ากาลวาต นามว่า พระฤาษีวัชมฤค
พระฤาษีที่หนุมานพบตอนถวายแหวนนางสีดามีสองตน คือ พระฤาษีชฏิล และ พระฤาษีนารท
พระฤาษีที่เกิดจากการแปลงของทศกัณฐ์ มี 3 ตน คือ พระฤาษีสุธรรมแปลงเมื่อไปลักนางสีดา พระฤาษีกาลเมื่ออยู่เขาคันธมาทน์ พระฤาษีสิทธิโคดมเมื่อไปหาพระรามในค่าย
ที่มาจากหนังสือเรื่องหัวโขนในรามเกียรติ์ โดยสุมาลิน พึ่งพันธ์
ทั้งหมดที่ข้าพเจ้าได้กล่าวถึงตำนานของพระฤาษีผู้มีฤทธิ์ในวรรณคดีนี้ อาจจะไม่เป็นเรื่องธรรมะโดยตรง แต่ก็แฝงแง่คิดไว้หลายประการ..อีกประการจุดประสงค์ของข้าพเจ้า ก็ อยากทำให้ ธรรมะเป็นทาน เป็นเรื่องที่ ไม่น่าเบื่อ
|