"ธงฉัพพรรณรังสี" ธงสัญลักษณ์ศาสนาพุทธ

kit007

ธงสัญลักษณ์ของพระพุทธศาสนา
เรียกว่า  "ธงฉัพพรรณรังษี" (พระรัศมี ๖ สี)
ซึ่ง องค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก หรือที่เรียกโดยย่อว่า พ.ส.ล.
ได้ประกาศใช้เป็นธงสัญลักษณ์ของพระพุทธศาสนา

kit007

ในการประชุมเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๓ นั้น มี ๖ สี เรียงตามแนวนอนดังนี้ คือ

น้ำเงิน เหลือง แดง ขาว ส้ม และสีที่ ๖  ซึ่งเรียกตามภาษาบาลีว่า "ประภัสสร"

คำว่า "ฉัพพรรณรังสี" อันเป็นชื่อของธง แปลว่ารัศมี ๖ สี

มาจากคำสมาสในภาษาบาลี
"ฉ" (หก) + "วณฺณ" (สี) + "รํสี" (รังสี, รัศมี)
มีที่มาจากสีของรัศมีซึ่งกล่าวกันว่าแผ่ออกจากพระกายของพระพุทธเจ้า
มีหลักฐานเป็นภาษิตของพระสารีบุตรในพระไตรปิฎก  เล่ม  ๓๑  หน้า  ๑๘๓  

ได้แก่

สีนีละ - สีเขียวเหมือนดอกอัญชัน (คือเป็นสีน้ำเงิน)
สีปีตะ - สีเหลืองเหมือนหรดาลทอง
สีโรหิตะ - สีแดงเหมือนแสงตะวันอ่อน
สีโอทาตะ - สีขาวเงินยวง
สีมัญเชฏฐะ - สีแสดเหมือนหงอนไก่
สีประภัสสร - สีเลื่อมพรายเหมือนแก้วผลึก (คือสีทั้ง ๕ ข้างต้นรวมกัน)

สีในธงฉัพพรรณรังสีแต่ละสีมีความหมายอื่นแฝงดังต่อไปนี้

สีนีละ : พระมหากรุณาธิคุณแห่งสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
อันแผ่ไพศาลไปทั่วสกลจักรวาล

สีปีตะ : มัชฌิมาปฏิปทาหรือทางสายกลาง
คือ การหลีกเหลี่ยงความสุดโต่งทั้งปวง

สีโรหิตะ :  การอำนวยพรให้ประสบความสำเร็จ
สมบูรณ์พร้อมด้วยสติปัญญา คุณงามความดี ความเป็นผู้มีโชค และเกียรติยศทั้งปวง

สีโอทาตะ :  ความบริสุทธิ์แห่งพระธรรม
ซึ่งเป็นของที่ไม่จำกัดกาล (อกาลิโก) และนำชนไปสู่ความหลุดพ้น

สีมัญเชฏฐะ : พระปัญญาคุณแห่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

สีประภัสสร :  ความจริงทั้งหมดในพระธรรมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

kit007

ผู้ออกแบบธงได้นำสีทั้งหกตามบรรยายข้างต้นมาดัดแปลงเป็นผืนธง
โดยมีลักษณะเป็นธงสี่เหลี่ยมผืนผ้า แบ่งเป็นแถบเรียงเป็นแนวตั้งความกว้างเท่ากัน ๖ แถบ
เรียงลำดับแถบสีจากด้านซ้าย (ซึ่งเป็นด้านต้นของธง)
ไปทางขวาดังนี้ แถบแรกสีน้ำเงิน แถบที่ ๒ สีเหลือง แถบที่ ๓ สีแดง
แถบที่ ๔ สีขาว แถบที่ ๕ สีแสด ส่วนแถบสุดท้ายหรือแถบสีประภัสสร
เป็นแถบสีที่เกิดจากการนำแถบสีทั้ง ๕ สีแรกในตอนต้นมาเรียกลำดับใหม่ในแนวตั้ง

ธง ๖ สีนี้ เดิมพันเอก เฮนรี เอส ออลคอท พุทธศาสนิกชนชาวอเมริกันเป็นผู้ออกแบบ
และชาวพุทธศรีลังกาได้ใช้ต่อมา อย่างไรก็ตามธงนี้เริ่มมีผู้นิยมใช้มากขึ้น
เมื่อได้ใช้เป็นธงทางการขององค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลกในปี พ.ศ. ๒๔๙๓

ท่านผู้นี้ได้ช่วยฟื้นฟูพระพุทธศาสนาขึ้นในศรีลังกา
ได้รับยกย่องว่าเป็นผู้มีบุญคุณต่อชาวพุทธในประเทศนั้น
มีอนุสาวรีย์ที่ระลึกประดิษฐานอยู่ในศรีลังกาด้วย

การออกแบบธงนี้ได้อาศัยความเชื่อว่า
ไม่ว่าองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะเสด็จ ณ แห่งใดพระองค์จะเปล่งพระรัศมี
ซึ่งอาจเรียกได้ว่าเป็นแสงแห่งปัญญาและสันติสุขไปสู่มวลมนุษย์ทั้ง ๖ ทิศ
คือ ตะวันออก ตะวันตก เหนือ ใต้ เบื้องบน และเบื้องล่าง

องค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก หรือที่เรียกโดยย่อว่า พ.ส.ล.
เป็นองค์การระหว่างประเทศทางพุทธศาสนา ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๓ ในประเทศศรีลังกา
ซึ่ง ณ ที่นั้นได้มีผู้แทนจาก ๒๗ ประเทศ ผู้แทนชาวพุทธจากทั่วโลก
ทั้งนิกายเถรวาท มหายาน และวัชรยาน
จากทวีปเอเชีย ยุโรป และอเมริกาเหนือมาร่วมประชุมพร้อมกันเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์

และที่ประชุมประเทศต่างๆ ได้ลงมติรับรองเป็นเอกฉันท์
ข้อเสนอหรือญัตตินั้นมีว่า  

"ธรรมจักร หรือวงล้อพระธรรม  มีกำหรือซี่ล้อ  ๘  กำ  
เป็นสิ่งแทนอริยามรรคมีองค์ ๘ พึงได้รับการรับรอง
ให้เป็นสัญลักษณ์แห่งพระพุทธศาสนาระหว่างประเทศ  
และธงพระพุทธศาสนา ๖ สี ซึ่งใช้อยู่ในศรีลังกา
พึงได้รับการรับรองให้เป็นธงพระพุทธศาสนาระหว่างประเทศ"

อย่างไรก็ตามพุทธศาสนิกชนชาวไทยยังคงใช้ ธงธรรมจักร  
ซึ่งมีรูปพระธรรมจักรบนพื้นสีเหลืองกันโดยทั่วไป        
ซึ่งคณะสงฆ์ไทยเป็นผู้ประกาศใช้เป็นทางการตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๐๑ เป็นต้นมา

  

ที่มา
๑) "ถาม-ตอบ ปัญหาทางพระพุทธศาสนา" เล่ม ๑  
โดย อาจารย์สุชีพ ปุญญานุภาพ
๒) http://www.flagvictory.com/dhammajaki_Buddhism.html
๓) http://th.wikipedia.org/wiki/

............................................................

ที่มา http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=23&t=47017