วัดเก่าแก่ที่สุดในเมืองไทย อายุราวพันปี! อยู่กลางเมืองในภาคกลางนี่เอง!!

oustayutt

เป็นที่น่าสังเกตว่า “วัดมหาธาตุ” ซึ่งหมายถึงวัดที่มีพระสถูปเจดีย์หรือพระปรางค์บรรจุพระอัฐิหรือพระธาตุของพระพุทธเจ้า มีอยู่ในจังหวัดใหญ่ๆหลายจังหวัด แต่ละวัดสร้างมาแต่โบราณกาลทั้งสิ้น แต่ก็คงไม่มีวัดไหนเก่าแก่ไปกว่าวัดมหาธาตุของจังหวัดราชบุรี เพราะไม่ได้สร้างขึ้นมาเพื่อเป็นวัดของพระพุทธศาสนาอย่างวัดทั่วไป แต่ได้ยึดเอาเทวาลัยหรือศาสนสถานของขอมมาเป็นวัด

บริเวณย่านนี้เดิมเป็นอาณาจักรทวาราวดี ซึ่งสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ ๑๓ ต่อมาราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ วัฒนธรรมขอมราชอาณาจักรกัมพูชาได้แพร่เข้ามาสู่ทวาราวดี มีการสร้างศาสนสถานขึ้นกลางเมืองชัยบุรี หรือเมืองราชบุรีเก่า สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ซึ่งครองราชย์อยู่ในช่วง พ.ศ.๑๗๒๕-พ.ศ๑๗๖๐ โดยให้ปรางค์แห่งนี้เป็นศูนย์กลางของเมือง และสร้างกำแพงศิลาแลงขึ้นล้อมรอบ ตามคติความเชื่อเรื่องภูมิจักรวาลของขอม ต่อมาเมื่อขอมหมดอำนาจลง พุทธศาสนาได้แผ่เข้ามาในสุวรรณภูมิ ศาสนสถานของขอมแห่งนี้จึงถูกดัดแปลงมาเป็นวัดในพุทธศาสนา

พระชัยพุทธมหานาค

ในสมัยกรุงศรีอยุธยา ปรางค์และกำแพงโดยรอบที่สร้างด้วยศิลาแลงรุ่นเดียวกับปรางค์สามยอดที่ลพบุรีได้ทรุดโทรมลงตามกาลเวลา สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศจึงโปรดให้สร้างปรางค์ขึ้นใหม่บนฐานเก่า ประกอบด้วยปรางค์ประธานและปรางค์บริวารในทิศใต้ ทิศตะวันตก และทิศเหนือ ปรางค์ประธานมีมุขยื่นมาทางทิศตะวันออก มีบันไดขึ้นฐานเรือนธาตุ ส่วนยอดปรางค์ประดับด้วยลายปูนปั้น ภายในองค์ปรางค์มีคูหาเชื่อมถึงกัน ผนังส่วนบนเขียนภาพพระพุทธเจ้าเป็นแถวเรียงต่อกัน ตอนล่างเป็นพุทธประวัติ ล้อมรอบด้วยระเบียงคดชั้นใน ๑ ชั้น เป็นที่รวบรวมพระพุทธรูปจากวัดร้างในย่านนั้นเมื่อครั้งเมืองราชบุรีย้ายข้ามฝั่งแม่น้ำ พระพุทธรูปที่ระเบียงคดนี้จึงมีหลากหลายศิลปะ ทั้งทวารวดี ขอม อยุธยา และรัตนโกสินทร์

ในสมัยรัชกาลที่ ๒ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยได้ทรงย้ายเมืองราชบุรีจากบริเวนที่ตั้งวัด เพื่อชัยภูมิที่ดีกว่าในการตั้งรับข้าศึก ราษฎรจึงพากันย้ายไปอยู่เมืองใหม่ด้วย เป็นเหตุให้วัดมหาธาตุไม่มีพระสงฆ์จำพรรษา เป็นวัดร้างอยู่หลายปี ต่อมาในรัชกาลที่ ๓ ราว พ.ศ.๒๓๘๘ มีพระภิกษุรูปหนึ่งชื่อ บุญมา ชาวเมืองสมุทรสงคราม มาปักกลดที่วัด และขอความช่วยเหลือชาวบ้านใกล้เคียงให้ช่วยกันบูรณะวัดขึ้นใหม่ มีพระสงฆ์มาจำพรรษา กลับเป็นวัดใหม่ตั้งแต่บัดนั้น

พระอาทิมงคล

oustayutt

วัดมหาธาตุวรวิหาร ราชบุรี มีศิลปกรรมที่น่าชมมากมาย ทั้งสถาปัตยกรรม จิตรกรรม และประติมกรรม อาทิเช่น

พระชัยพุทธมหานาค หรือเรียกกันว่า หลวงพ่อทวารวดี หรือ หลวงพ่อพันปี เป็นพระนาคปรก สร้างด้วยหินทรายสีขาว ศิลปะขอม ประดิษฐานอยู่ในคูหาปรางค์ประธาน กล่าวกันว่าพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ทรงสร้างขึ้นทั้งหมด ๒๓ องค์ ประดิษฐานตามปรางค์ต่างๆที่สร้างขึ้นในรัชสมัยของพระองค์ พระชัยพุทธมหานาคเป็น ๑ ใน ๒๓ องค์นี้

พระอาทิมงคล เดิมประดิษฐานอยู่ในคูหาปรางค์ประธานเช่นกัน ต่อมาถูกโจรกรรมเศียรไป จึงได้ย้ายองค์ที่ไม่มีเศียรไปไว้ที่ระเบียงคด ต่อมาไปจับเศียรที่ถูกขโมยได้ที่ท่าเรือคลองเตยขณะกำลังจะส่งออกไปต่างประเทศ จึงได้นำมาบูรณะกับองค์เดิม และนำมาประดิษฐานไว้บนฐานพระเจดีย์จนถึงปัจจุบัน

ลายปูนปั้นบนองค์พระธาตุ

ศิลปะปูนปั้นโบราณ ปรางค์ประธานหรือที่เรียกกันว่าพระธาตุองค์ใหญ่ รวมทั้งปรางค์บริวารที่อยู่โดยรอบ มีลวดลายการตกแต่งด้วยปูนปั้นทั่วทั้งองค์ เมื่อทรุดโทรมก็มีการซ่อมแซมแบบนำปูนมาฉาบทับบนลวดลายที่ปั้นไว้อย่างน่าเสียดาย แต่ก็ยังเหลือส่วนที่บ่งบอกถึงฝีมือช่างที่สร้างสรรค์ไว้อย่างล้ำค่าน่าชมอีกมาก

สถูปโบราณ

มณฑปโบราณ ตั้งอยู่ด้านหน้าพระอุโบสถ เดิมวัดนี้เรียกกันว่าวัดหน้าพระธาตุ หันหน้าสู่แม่น้ำแม่กลอง มณฑปนี้เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธบาทหินทรายสีชมพู ศิลปะสมัยอยุธยา คือรูปเท้าของพระพุทธเจ้า มิใช่รอยพระพุทธบาท ซึ่งเป็นรอยเท้าของพระพุทธเจ้า ในบริเวณนี้ยังมีต้นโพธิ์ทองที่ออกใบอ่อนเป็นสีแดง และต้นโพธิ์เงินที่ออกใบอ่อนเป็นสีขาว

วัดมหาธาตุวรวิหาร ราชบุรี นอกจากจะเป็นวัดที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทยแล้ว ยังมีศิลปกรรมที่น่าชมมากมาย ทั้งสถาปัตยกรรม จิตรกรรม และประติมกรของแต่ละยุคสมัยที่ล้ำค่า ชิมช็อปใช้ อย่าลืมไปวัดมหาธาตุ ราชบุรี