วันนาคปัญจมี เทศกาลไหว้งู - Baan Jompra

นาคปัญจมี Nag Panchami เป็นเทศกาลบูชางูของชาวฮินดูแห่งอินเดีย จะเริ่มในฤดูฝนช่วงเทศกาลเริ่มทำไร่ไถนาฝนตกมาใหม่ ๆ ปีนี้เริ่มวันที่ ๔ สิงหาคม ๒๕๕๔ ช่วงเทศกาลนี้ชาวนาจะหยุดทำไร่ ไถนาชั่วคราวเพื่อไปไหว้งู ตามความเชื่อของฮินดูถือว่า งูเป็นสัตว์สัญญลักษณ์แห่งความมีโชคลาภ เป็นสังวาลย์ของพระศิวะเจ้า บางความเชื่อ หากงูกัดตาย...ก็ไม่จำเป็นต้องเผา เพราะถือว่าพระเจ้าต้องการตัวด่วน นำไปถ่วงน้ำคงคาได้เลย...ที่อินเดียมักจะมีเรื่องเล้่าที่เกี่ยวกับงูเป็นประจำ อย่างเช่นเรื่องนี้ กล่าวถึงชาวนาคนหนึ่งขณะไถนา ไถไปโดนลูกงูตายโดยไม่ได้เจตนา แต่แล้วแม่งูก็ตามมากัดคนในครอบครัวของชาวนานั้นตายหมด เหลือไว้แต่เพียงลูกผู้หญิงหนึ่งคน งูไม่กัดเพราะว่าเธอคนนี้บูชางูทุกเทศกาลนาคปัญจมี...ด้วยความเชื่อนี้ คนอินเดียถือว่า หากได้บูชางูแล้ว งูจะไม่กัดตนและสมาชิกในครอบครัวเลยตลอดระยะเวลาหนึ่งปี

มีเรื่องเล่าในคัมภีร์ฮินดูว่า ครั้งหนึ่งเทพกฤษณะได้ขึ้นไปเก็บลูกบอลบ้นต้นไม้แต่เผอิญพลัดตกลงยังแม่น้ำยมุนา ซึ่งเป็นบริเวณที่อยู่ของงูใหญ่ชื่อ Kaliya งูโกรธมากจะทำร้ายพระกฤษณะ พระกฤษณะกลับกระโดดไปยืนเหยียบอยู่บนหัวของงูนั้น และสะกดงูให้ยอมแพ้และพระองค์ก็ปล่อยงูให้เป็นอิสระไปไม่ทำร้ายงูแต่ประการใด เทศกาลนาคปัญจมีนี้ถือว่าเป็นการร่วมฉลอง ที่เทพกฤษณะมีชัยชนะเหนืองูใหญ่นั้่นด้วย สตรีอินเดียจะบูชางูด้วยนมสด บริเวณที่งูอาศัยอยู่ตามรูต่าง ๆ ถ้างูดื่มนมของผู้ใดผู้นั้นจะถือว่าเป็นผู้โชคดีที่สุดในรอบปี

ในความจริงแล้ว ที่ประเทศอินเดียมีงูเยอะมาก มีอยู่ทุกหนทุกแห่ง โดยฌเฉพาะช่วงหน้าฝนตกน้ำท่วมใหม่ ๆ เป็นเหตุให้งูต้องย้ายที่อยู่ มาอยู่ที่ดอน และเป็นช่วงที่ชาวนาเริ่มทำไร่ไถนาไล่ที่อยู่ของงู เป็นเหตุให้เจองูกัดตายเป็นจำนวนมาก เทศกาลนาคปัญจมีนี้ จึงถือเป็นเป็นการเตือนสติให้ชาวบ้านได้ระมัดระวังงู ในฤดูกาลนี้เป็นพิเศษ จะทราบว่างูอาศัยอยู่ตรงไหน ก็เกิดความระมัดระวังมากยิ่งขึ้น การบูชาที่งูอยู่ก็จะเป็นการบอกไปในตัวว่าต้องระวังที่บริเวณนั้นว่างูอยู่ และไม่ไปทำร้ายงู แม้แต่สมัยพุทธกาลก็มีเรื่องที่พระสงฆ์สาวกขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ถูกงูกัดจนมรณภาพ พระพุทธองค์ต้องให้พระสงฆ์นั้่นเจริญบท วิรูปักเข หิ เม เมตตัง...เป็นการแผ่เมตตาให้งูทั้งหลายทุกตระกูล งูจะได้ไม่มาเบียดเบียนพระสงฆ์เพราะตั้งจิตเมตตาไว้เป็นเบื้องหน้าต่องูทั้งหลาย และเรื่องงูใหญ่ไปจนถึงพญานาค หรือนาคราช ก็มีปรากฏในเรื่องราวในพุทธประวัติหลายครั้ง แม้ปัจจุบันความเชื่อของชาวไทยก็ยังไม่มีบทสรุปเกี่ยวกับเรื่องบั้งไฟพญานาคเป็นต้นก็เป็นตัวอย่างเรื่องงูที่โยงอดีตถึงปัจจุบัน

บางทีงูไปอยู่บนศรีษะของใคร...ก็ไม่ดีแน่ บางครั้งแม้งูจะเข้าไปอยู่ในสภาอันทรงเกียรติก็ต้องระวังเพราะนั่น อาจนำมาซึ่งจะเหตุเภทภัยพิบัติ หายนะ อันตรายมาสู่บ้านเมืองได้เช่นกัน เพราะฉะนั้นให้ระวังงูไว้ดี ๆ อยู่ที่ไหนก็อย่าเผลอ เพราะเผลอถูกงูฉกเมื่อไหร่มีสิทธิ์มรณาได้ทุกเมื่อ