๕ เทพารักษ์
สิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำพระนคร
“เทพารักษ์” นั้น มาจากคำว่า เทพ + อารักษ์ แปลว่า เทพหรือเทวดาผู้รักษา ซึ่งเชื่อกันว่าเทพารักษ์มีอยู่ทุกหนทุกแห่ง แม้แต่ในต้นไม้ใหญ่ๆ ก็มีเทพารักษ์ช่วยดูแลรักษา แต่สำหรับเทพารักษ์องค์สำคัญที่ถือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองประจำพระนคร มีหน้าที่ดูแลปกปักรักษาประเทศชาติให้อยู่รอดปลอดภัย มีอยู่ด้วยกัน ๕ องค์ คือ พระเสื้อเมือง พระทรงเมือง พระกาฬไชยศรี เจ้าหอกลอง และเจ้าเจตคุปต์ ซึ่งปัจจุบันประดิษฐานอยู่ ณ “หอเทพารักษ์” เป็นอาคารจตุรมุขยอดปรางค์ อยู่ภายในศาลหลักเมือง กรุงเทพมหานคร
ตามประวัติกล่าวว่า หลังจากที่ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ปฐมกษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ ทรงสถาปนาหลักเมืองกรุงเทพมหานครขึ้นมา เมื่อวันที่ ๒๑ เมษายน พ.ศ. ๒๓๒๕ แล้ว ได้โปรดให้สร้างศาลประดิษฐานรูปเทพารักษ์สำคัญสำหรับพระนครขึ้น ๓ ศาล คือ ศาลพระเสื้อเมือง ศาลพระทรงเมือง และศาลพระกาฬไชยศรี ตรงบริเวณระหว่างหน้าวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธิ์) กับคลองคูเมืองเดิม (ปัจจุบันคือที่ตั้งของกรมการรักษาดินแดน) ซึ่งในบริเวณเดียวกันนี้ยังเป็นที่ตั้งของศาลเจ้าเจตคุปต์หรือเจตคุก ซึ่งอยู่ที่หน้าคุกของกรมพระนครบาล และศาลเจ้าหอกลองอยู่ที่หน้าหอกลองประจำเมือง
ต่อมาในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ มีการสร้างสถานที่ราชการและตัดถนนเพิ่ม จึงต้องรื้อศาลเทพารักษ์ทั้ง ๕ แล้วอัญเชิญมาประดิษฐานรวมกันใน ศาลหลักเมือง ครั้นถึงรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวองค์ปัจจุบัน ได้โปรดให้บูรณะศาลหลักเมือง รวมทั้งสิ่งต่างๆ อันเนื่องในศาลหลักเมืองด้วย ดังนั้น กรมศิลปากร จึงได้ดำเนินการซ่อมบูรณะรูปเทพารักษ์ที่ชำรุดอยู่บางส่วนให้บริบูรณ์
