โอวาทธรรม
ของ
พระสุทธิธรรมรังสีคัมภีรเมธาจารย์
(พระอาจารย์ลี ธมฺมธโร)
วัดอโศการาม อ.เมือง จ.สมุทรปราการ
แสดงพระธรรมเทศนาเมื่อวันที่ ๒๓ เมษายน ๒๔๙๖
ณ วัดป่าคลองกุ้ง อ.เมือง จ.จันทบุรี
"สุโข วิเวโก ตุฏฺฐสฺสฯ"
พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า "ความสุขเกิดจากความสงบ"
ธรรมะชอบอยู่กับผู้สงบ เหมือนปลาชอบอยู่น้ำนิ่งๆ
ผู้สงบย่อมมองเห็นธรรมทั้งชั่วและดี
"ความชั่ว" เหมือนตะกอน
"ความสงบ" เหมือนน้ำนิ่งอยู่ในขันหรือตุ่ม
ย่อมทำให้มองเห็นตะกอนที่ขุ่น คือ ส่วนชั่ว ส่วนใสก็คือ ความดี
มนุษย์ย่อมปรารถนาความดีความสุข
ถ้าใครขาดการอบรมศึกษาทางใจ ย่อมประสบความดีความสุขได้ยาก
ความไม่สงบเกิดขึ้นจากความคิดความโง่ คือ อวิชชา
ถ้ารู้จริงแล้วก็ไม่ต้องคิด สิ่งใดที่ยังไม่เห็นไม่รู้ ต้องดูต้องฟัง
ให้รู้ด้วยตา หู ใจ ดูมัน ฟังมัน นึกคิดพิจารณาให้มันแจ่มแจ้ง
ถ้าความคิดกำเริบก็ทำให้มันรู้ แล้วมันก็จะไม่คิด
ความสงบขั้นหยาบ คือ กาย วาจา เราไม่ทำความชั่วให้เกิดขึ้น
เป็นการสงัดจากบาป "กายวิเวก" เป็นความสงบด้วยศีลและสมถะ
คือ สงบสงัดจากรูป เสียง กลิ่น รส ฯลฯ ในที่สงัด
ธุดงค์ สงัดในสถานที่เป็นขั้นฝึกหัด ไม่ใช่ขั้นเข้าสนาม
ก่อนเข้าสนามจะต้องฝึกหัดเสียก่อนให้ช่ำชอง ชำนิชำนาญ
แต่ก็ไม่ควรประมาทในขนบธรรมเนียมประเพณี
กายสงัดก็ยังไม่มีประโยชน์อะไรแก่เรานัก
ต้องทำ "จิตตวิเวก" ให้ห่างจาก "นีวรณธรรม" จึงเป็นประโยชน์แก่ตัว
จิตตวิเวก คือ ปฐมฌาน (เอกัคคตา)
จิตเที่ยวอยู่ในขอบเขตบ้าน ไม่หนีจากปัจจุบัน ไม่เที่ยวไปในอดีต
ยกจิตขึ้นสู่อารมณ์ ได้แก่ ลมหายใจ "วิตก" คือ สังเกตตัวลม
"วิจาร" คือ รู้ลมเข้าออกสั้นยาว รู้จักเข้าใจ ขยับขยาย รู้ลักษณะของลม
"ปีติ" คือ ความอิ่มกาย อิ่มใจ ระงับเวทนาของกาย เป็น "สุข"
ปัจจุบันของรูปเป็นเอกัคคตา คือ "กายสังขาร" (ลมหายใจ)
ปัจจุบันของนาม คือ ตัว "สติ"
หายใจเข้าเป็น "ประการธรรม" หายใจออกเป็น "นามสกุล" เป็น "อุปการธรรม"
จิตเป็น "ชื่อ" สติเป็น "นามสกุล"
ความรู้ความคิดเห็นต่างๆ เป็น "คนใช้" ของเรา อย่าไปยึดถือมัน
กายวิเวก จิตตวิเวก อุปธิวิเวก ไม่ยึดทั้งเหตุทั้งผล
ปล่อยไปตามสภาพของความเป็นเอง
คัดลอกจากหนังสือ แนวทางวิปัสสนา-กัมมัฎฐาน ๑
พระอาจารย์ลี ธมฺมธโร วัดอโศการาม
โดย ชมรมกัลยาณธรรม
ลี ธมฺมธโร. แนวทางวิปัสสนา-กัมมัฎฐาน ๑. พิมพ์ครั้งที่ ๑.
กรุงเทพฯ : ขุมทองอุตสาหกรรมการพิมพ์, ๒๕๕๒. หน้า ๙๓-๙๔
