>>>พระเจ้าชัยวรมัน ที่ 7 รุ่น 3 (108 ปี ชาตกาล)<<< - Baan Jompra

เป็นกษัตริย์ของอาณาจักรเขมรที่ยิ่งใหญ่ (พ.ศ. 1724 - พ.ศ. 1762) ในบริเวณที่เป็นประเทศกัมพูชาในปัจจุบัน
เป็นพระโอรสของพระเจ้าธรนินทรวรมันที่ 2 (ครองราชย์ พ.ศ. 1693 - พ.ศ. 1703) และพระนางศรี ชยราชจุฑามณี
พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ทรงเป็นที่รู้จักในฐานะผู้สถาปนานครธม นครหลวงแห่งสุดท้ายของอาณาจักรเขมร
ในประเทศกัมพูชายังมีสระน้ำแห่งหนึ่งที่พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ทรงใช้เป็นประจำอีกด้วย

พระราชประวัติ

พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าธรณินทรวรมันที่ 2 ประสูติเมื่อประมาณ พ.ศ. 1663 หรือ พ.ศ. 1668 พระนามเดิมคือเจ้าชายวรมัน ทรงเสกสมรสตั้งแต่ทรงพระเยาว์กับเจ้าหญิงชัยราชเทวี สตรีที่มีบทบาทและอิทธิพลสำคัญที่สุดเหนือพระองค์ รวมทั้งโน้มนำให้พระองค์หันมานับถือศาสนาพุทธนิกายมหายาน

ราว พ.ศ. 1720 – 1721 พระเจ้าชัยอินทรวรมันแห่งอาณาจักรจามปา ทรงนำทัพจามบุกเข้าโจมตียโศธรปุระ กองทัพเรือจามบุกเข้าถึงโตนเลสาบ เผาเมือง และปล้นสะดมสมบัติกลับไปเป็นจำนวนมาก รวมทั้งจับพระเจ้าตรีภูวนาทิตวรมันประหารชีวิต เชื่อกันว่า การรุกรานเมืองยโศธรปุระครั้งนั้น เจ้าชายวรมันได้วางเฉยยอมให้เมืองแตก จากนั้นพระองค์จึงกู้แผ่นดินขึ้นมาใหม่ โดยนำทัพสู้กับพวกจามนานถึง 4 ปี จนสามารถพิชิตกองเรือจามผู้เชี่ยวชาญการเดินเรือได้อย่างราบคาบ ในยุทธการทางเรือที่โตนเลสาบ

พ.ศ. 1724 ยโศธปุระกลับสู่ความสงบ พระองค์ทรงปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์ ทรงพระนามว่า พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 พร้อมกับบูรณปฏิสังขรณ์ราชธานีขึ้นมาใหม่ รู้จักกันในชื่อ “เมืองพระนคร” หรือ “นครธม” หรือ “นครใหญ่” และย้ายศูนย์กลางของราชธานีจากปราสาทปาปวนในลัทธิไศวนิกาย มายังปราสาทบายนที่สร้างขึ้นใหม่ ให้เป็นศาสนสถานในลัทธิมหายานแทน จากนั้นมา ศูนย์กลางแห่งอาณาจักรเขมรโบราณก็คือ ปราสาทบายน หรือนครธม

พระองค์ทรงสถาปนาคติ “พระพุทธเจ้าที่ยังมีชีวิต” หรือ พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรขึ้นมา ซึ่งหมายถึงตัวพระองค์เอง คือพระโพธิสัตว์ที่เกิดมาเพื่อปัดเป่าทุกข์ภัยให้แก่ราษฎร ภาพสลักรูปใบหน้าที่ปรากฏตามปรางค์ในหลายปราสาทที่ทรงสร้างขึ้น เชื่อว่าคือใบหน้าของพระองค์ในภาคพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรนั่นเอง

หลังจากสถาปนาศูนย์กลางอาณาจักรแล้ว พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 จึงทรงแก้แค้นศัตรูเก่าคืออาณาจักรจามปา ใน พ.ศ. 1733 กองทัพของพระองค์ก็สามารถยึดเมืองวิชัยยะ เมืองหลวงของจามปาได้ นอกเหนือจากการสงครามแล้ว พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ได้สร้างพุทธสถานไว้มากมาย เช่น ปราสาทบันทายคดี ปราสาทตาพรม ที่สร้างถวายพระมารดา ปราสาทพระขรรค์ สร้างถวายพระบิดา ปราสาทตาโสม ปราสาทนาคพัน ปราสาทบันทายฉมาร์ ในเขตประเทศไทยปัจจุบัน พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 เป็นผู้บูรณะปราสาทหินพิมายซึ่งสันนิษฐานเป็นเมืองเกิดของพระมารดา และปราสาทเขาพนมรุ้ง ให้เป็นศาสนสถานในพุทธศาสนาลัทธิมหายาน และยังมีอาณาจักรละโว้ เมืองศรีเทพ อีกด้วย

นอกจากนี้ พระองค์ยังโปรดให้สร้าง “บ้านมีไฟ” หรือที่พักคนเดินทาง ซึ่งก่อด้วยศิลา และจุดไฟไว้ตลอด ศาสตราจารย์ หลุยส์ ฟิโนต์ ผู้อำนวยการคนแรกของสำนักฝรั่งเศสแห่งปลายบูรพาทิศ เรียกอาคารแบบนี้ว่า “ธรรมศาลา”

จารึกที่ปราสาทพระขรรค์ กล่าวถึงที่พักคนเดินทางว่ามีจำนวน 121 แห่ง อยู่ตามทางเดินทั่วราชอาณาจักร และตามทางเดินไปเมืองต่าง ๆ ในจำนวนนั้น มี 17 แห่งอยู่ระหว่างการเดินจากเมืองพระนครไปยังเมืองพิมาย ซึ่งศาสตรจารย์ ม.จ. สุภัทรดิศ ดิศกุล พบว่าที่พักคนเดินทางเท่าที่ค้นพบแล้วมี 7 แห่ง แต่ละแห่งห่างกันประมาณ 12 – 15 กิโลเมตร จารึกปราสาทพระขรรค์ระบุอีกว่า มีการสร้างโรงพยาบาล หรือที่จารึกเรียกว่า “อโรคยาศาลา” จำนวน 102 แห่ง กระจายอยู่ทั่วราชอาณาจักร ซึ่งมีส่วนหนึ่งอยู่ในเขตประเทศไทย

พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 เสด็จสวรรคตประมาณปี พ.ศ. 1758 หรือ พ.ศ. 1762 เชื่อกันว่ามีพระชนมพรรษายืนยาวถึง 94 ปี ด้วยฉลองพระนามหลังสวรรคตว่า “มหาบรมสุคตะ” หมายความว่า พระพุทธเจ้าผู้ยิ่งใหญ่

นครธม

[size=12.3704px]

นครธม (เขมร: អង្គរធំ)

เป็นเมืองหลวงแห่งสุดท้ายและเมืองที่เข้มแข็งที่สุดของอาณาจักรขะแมร์ สถาปนาขึ้นในปลายคริสต์ศวรรษที่ 12 โดยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7

มีอาณาเขตครอบคลุมพื้นที่ 9 ตารางกิโลเมตร อยู่ทางทิศเหนือของ นครวัด ภายในเมืองมีสิ่งก่อสร้างมากมายนับแต่สมัยแรก ๆ

และที่สร้างโดยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 และรัชทายาท ใจกลางพระนครเป็นปราสาทหลักของพระเจ้าชัยวรมัน เรียกว่า ปราสาทบายน

และมีพื้นที่สำคัญอื่น ๆ รายล้อมพื้นที่ชัยภูมิถัดไปทางเหนือ

จุดเด่นที่สุดคือทางเข้าด้านใต้ ที่มีลักษณะเป็นหน้า 4 หน้า ก่อนจะเข้าสู่บริเวณนี้ จะเป็นแถวของยักษ์ (อสูร) ทางด้านขวา และเทวดาทางด้านซ้าย

เรียงรายแบกพญานาคอยู่สองข้างสะพาน เมื่อเข้าสู่ใจกลางนครธมจะพบสิ่งก่อสร้างต่างๆ บริเวณประตูด้านใต้นี้ได้รับการอนุรักษ์ฟื้นฟูไว้ได้ดีกว่าบริเวณอื่น ๆ

อีก 3 ด้าน

จากหนังสือ....“พระไภษัชยคุรุ (เภสัชคุรุ) และตันตระศาสตร์ ในอโรคยาศาลาสมัยวรมันที่ 7” (Bhaisajyaguru and tantric medicine in JayavaramanVII’s hospitals) สมมติฐานเกี่ยวกับโยคศาสตร์สมัยชัยวรมันที่ 7 ส่วนที่เป็นความสงสัย ได้ถูกคลี่คลายโดยเฌ็ม คีธ ฤทธี ศาสตราจารย์ด้านรังสีและมานุษยวิทยา (สิกขาจักร/Journal of the Center for Khmer Studies : 2548)  ทว่าบทความซึ่งเน้นประเด็นอัตลักษณ์ของพระไภษัชยคุรุและตันตระวิทยานี้ แม้จะไม่เชื่อมโยงกับโยคศาสตร์ในเชิงลึก แต่ก็ไม่ทิ้งประเด็นว่า ทั้งกระบวนโยคะและวิปัสสนาคือองค์ประกอบของตันตระวิทยา
         แต่ก่อนจะไปถึง สมมติฐานเชิงจินตนาการว่าด้วยท่าโยคะในบางอาสนะเหล่านี้ คือต้นแบบพื้นฐานในงานประติมากรรม (บางชิ้น) สมัยเมืองพระนคร แต่ด้วยเหตุหลักฐานเกี่ยวกับเรื่องนี้ไม่มีปรากฏเชิงประจักษ์
เห็นทีต้องเริ่มไปที่ “ตันตระแพทย์” หรือ “แพทย์แนวพุทธ” ของนิกายมหายาน ที่พระเมธีไภษัชยคุรุนำไปเผยแพร่ในอาณาจักรเขมรเมื่อกว่า 800 ปี และเป็นสมมติฐานย่อยว่า นี่อาจเป็นจุดแรกของปฏิสัมพันธ์ตันตระเวทย์วิทยา ก่อนเคลื่อนไปสู่โยคศาสตร์และวิปัสสนาในสมัยชัยวรมันที่ 7  และเป็นชุดความรู้ทางการแพทย์ที่สำคัญมากยุคหนึ่งของคริสต์ศตวรรษที่ 12 โดยองค์ “พระไภษัชยคุรุ” กูรูผู้สถาปนาทางการแพทย์ผู้มีอิทธิพลต่อพระบาทชัยวรมันที่ 7 กษัตริย์ขอมผู้มีพระบัญชาให้มีการสร้าง “อโรคยาศาลา” หรือโรงพยาบาลทั่วราชอาณาจักร  ในเวลาเดียวกัน พุทธศาสนามหายานก็แผ่ไพศาลไปทั่วราชธานี
         กระนั้น ก็ใช่ว่า อันตันตระเวทย์นี้จะเป็นเรื่องใหม่มากสำหรับเมืองพระนครในคริสต์ศตวรรษที่ 12
ก่อนหน้านั้นสมัยเจนละในคริสต์ศักราช 663 อ้างจากจารึกหลักหนึ่ง อ้างถึงภิกษุจากอินเดียนามว่าปุญโญทัญญะ ผู้ถ่ายทอดเวชศาสตร์แขนงหนึ่งแก่ราชสำนักเจนละ (ลิน : 1937) ต่อมา ปุญโญทัญญะได้จาริกกลับไปเจนละ และนำเอาวิทยาการด้านสันสกฤต เภสัชวิทยาแบบตันตระและองค์ความรู้ด้านรุกขวิทยาสมุนไพรที่ใช้ในการรักษาโรคมาเผยแพร่แก่มหาคุรุชาวเจนละ และจารึกชิ้นหนึ่งเมืองไซฟง (ตอนใต้ของเวียดนาม) กล่าวถึงพระนิมมาณยกาย, พระธรรมกาย และพระสมโภยกาย หรือ “ตรีกาย” ตัวแทนหลักคำสอน 3 ประการของลัทธิกายสามของพระโพธิสัตว์ ซึ่งมีอยู่ในพุทธนิกายมหายานแบบตันตระ (ฟิโนต์ 1903; Keown, Damien 2004)
นัยยะที่ ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 7 นั้น ยังมีอรรถกถาแบบตันตระบางพระสูตร ที่เอ่ยนามพระโพธิสัตว์ทั้ง 5 และพระพุทธเจ้า 5 พระองค์ซึ่งมีฐานะสูงกว่าพระโพธิสัตว์    ส่วนหลักฐานจากเมืองพระนครนั้น คือศิลาจารึกและรูปจำหลักประติมากรรมนูนต่ำ ในซุ้มห้องยา-อโรคยาศาลาของปราสาทตาพรหมกิล (Ta Prom Kel) ทางตอนใต้นครธม อย่างไรก็ตาม บทวิจัยของเฌ็ม คีธ ฤทธี เน้นไปที่อัตลักษณ์ในพระไภษัชยคุรุ กระบวนวิธี บริบาลทางการแพทย์ และสัญลักษณ์ “๑๐๒” ของอโรคยาศาลา ที่ถูกมองข้ามความสำคัญมาตั้งแต่นักประวัติเขมรยุคก่อน
โดยเฉพาะการตีความในจารึกที่เกี่ยวกับอโรคยาศาลาของหลุยส์ ฟิโนต์ (1906) และจอร์จ เซเดส (1940) จนส่งอิทธิพลทางความคิดต่อนักวิจัยรุ่นหลัง อาทิ วิกตอร์ โกลูบิว (1937), คล้อด ฆักส์ (1968) และบรูโน ดาเก็นส์ (1991) ในงานวิจัยอโรคยาศาลาในต่างกรรมต่างวาระ

               กระนั้น ไม่พบการวิเคราะห์วิจัยอย่างเชิงลึกต่อประเด็นตันตระอายุรเวทสมัยชัยวรมันที่ 7 และพระไภษัชยคุรุ ข้ามศตวรรษที่ผ่านมา โดยขอกล่าวว่า แนวทางอายุรเวทศาสตร์ทางแพทย์แนวมหายานของพระไภษัชยคุรุ ที่ถูกนำไปใช้อย่างแพร่หลายในสมัยชัยวรมันที่ 7 นั้น ยังรวมไว้ด้วยพระสูตรและอรรถกถาและบทภาวนาต่างๆ ที่น่าจะถูกนำไปใช้ในการปลาสนาจากโรคาพยาธิ และมิติแห่งความตายของราชสำนักของราชอาณาจักรขอมยุคนั้น แต่เฌ็ม คีธ ฤทธี เห็นว่า ตัวเลข “๑๐๒” การสร้างอโรคยาศาลานี้ คือมิติเดียวกับสัญลักษณ์ของพระไภษัชยคุรุฉัน เองก็เกิดข้อปุจฉาว่า นอกจากความเชื่อด้านพุทธมหายานที่เต็มไปด้วยพิธีกรรมต่างๆ แล้ว มนุษย์ยุคเมืองพระนคร ยังดำรงชีวิตอยู่ด้วยศาสตร์ทางการแพทย์แบบใดบ้าง อีกความเลื่อมใสในศาสตร์ตันตระ จนนำไปสู่การสร้างอโรคยาศาลาของพระบาทชัยวรมันที่ 7 และตัวเลข “๑๐๒” นี้ อาจเกี่ยวกับคำ “บนบาน” พิธีนิยมของราชสำนักแต่บรรพกาล หรือไม่?

         และเหตุใดกระบวนวิธีการรักษาอันน่าเลื่อมใสและกึ่งวิทยาศาสตร์นี้จึงสูญหาย จนเหลือหลักฐานเชื่อมโยงต่อมาที่น้อยมาก? ทั้งหมดที่กล่าวนี้ หากว่าพระไภษัชยคุรุ ผู้เปรียบได้ไม่ต่างจากโพธิสัตว์องค์หนึ่ง ซึ่งมีอิทธิพลทางการแพทย์อย่างมากในสมัยพระบาทชัยวรมันที่ 7 แล้ว เหตุใดพระองค์จึงไม่ดำริสร้างจารึก อาศรมหรือประติมากรรมรูปจำหลักถวายต่อพระไภษัชยคุรุ ผู้ที่พระองค์ทรงเลื่อมใสตามแบบราชประเพณีสรรเสริญนิยม?
         ฤๅเคยมีอยู่ หากแต่อุบัติอำนาจของอีกฝ่ายในสมัยชัยวรมันที่ 7 ได้นำไปสู่การทำลายหลักฐานะเหล่านั้น?
            พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 อภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์ในปี ค.ศ.1181 ทรงสร้างเมืองพระนคร ปราสาท อาศรมน้อยใหญ่ โรงพยาบาล ศาลาที่พักผู้เดินทาง ตลอดจนเส้นทางเชื่อมต่ออย่างเป็นระบบของการออกแบบ ทว่า ในท้ายต่อมาของศูนย์กลางอำนาจ (เกือบ) ทั้งหมด กลับอยู่ภายใต้การอุปถัมภ์ของพุทธศาสนามหายาน ในภาคพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร และพระไภษัชยคุรุ และมีข้อสังเกตว่า เหตุที่มีจำหลักพระไภษัชยคุรุอยู่น้อยมากนั้น มาจากความวุ่นวายในปลายรัชกาลพระบาทชัยวรมันที่ 7 ที่เกิดการยึดอำนาจและทำลายล้างลัทธิมหายานของฝ่ายพระองค์จนหมดสิ้น

            ถ้าเช่นนั้น การที่จารึกอโรคยาศาลาและสัญลักษณ์ “๑๐๒” ตลอดจนอัตลักษณ์ของพระไภษัชยคุรุ จะไม่ได้รับความสำคัญจากปราชญ์วิทูเขมรยุคแรกจึงไม่ใช่เรื่องแปลกอะไร หากแต่การที่ความสำคัญในองค์รวมของ อโรคยาศาลาที่จะนำไปสู่กระบวนวิธีด้านรุกขศาสตร์พันธุ์พืชและสมุนไพร รวมทั้งประเด็นการรักษาโรคเรื้อนซึ่งเป็นโรคร้ายและระบาด รวมทั้งศิลปศาสตร์ระหว่างโอสถศาสตร์และแพทย์แนวพุทธแบบตันตระที่รวมไว้ด้วยพระสูตรและอภิปรัชญาต่างๆ ที่ถือเป็นวิทยาการสำคัญในยุคนั้น
      อีกความสำคัญของแพทย์แนวพุทธมหายานนี้ ยังเป็นวิธีที่ใช้สืบต่อกันมาจวบปัจจุบัน นั่นคือ การจับชีพจรเพื่อการวินิจฉัยโรค ทว่ากระบวนลึกลับของตันตระเวทย์ที่น่าสนใจนี้ อยู่ที่ความเป็นอมตะ และการเล่นแร่แปรธาตุ  โดยหลักฐานที่สนับสนุนวิธีรักษาพยาบาลโรคของสมัยวรมันที่ 7 นั้น ประกอบด้วยโอสถยาพื้นฐาน 5 ชนิด ประกอบด้วย กีร์-น้ำมันเนยบริสุทธิ์, เนยสด, น้ำมัน, น้ำผึ้งและกากน้ำตาลที่พบว่าถูกใช้ในเขตอาศรมปราสาทตาพรหมและพระขรรค์ ซึ่งพบว่ามีจารไว้บนจารึกที่ปราสาททั้งสองแห่งเป็นจำนวน 4 และ 6 ครั้งตามลำดับ

      เช่นเดียวกับเอ็น ดัตต์ ผู้เชี่ยวชาญด้านพระสูตรพุทธเวชศาสตร์ ตรรกะอภิปรัชญา ศิลปศาสตร์และโอสถศาสตร์ (1988) เอกสารชุดนี้ช่วยเชื่อมโยงว่า มีประวัติการใช้ยาทางการแพทย์และศาสตร์แห่งพระไภษัชยคุรุว่า เปรียบได้ไม่ต่างพระโพธิสัตว์ด้านการรักษาโรค และความสำคัญนี้ได้ส่งอิทธิพลพระบาทชัยวรมันที่ 7 ทั้งด้านศาสนาและสาธารณสุขศาสตร์ของปลายคริสต์ศตวรรษที่ 12 ซึ่งการเล่นแร่แปรธาตุ หรืออายุรเวทศาสตร์ว่าด้วยการชะลอวัยชรา ความยืนยงของชีวิตและอมตนิรันดร์นั้นคือยอดปรารถนาของชาวนครทมโดยเฉพาะชนชั้นกษัตริย์  ผ่านความสำเร็จจากโรคเรื้อนและกระบวนรักษาที่น่าเลื่อมใสในตันตระวิธีมาแล้ว จากหลักฐานปราสาทพระขรรค์และตาพรหม กระนั้น กระบวนเล่นแร่แปรธาตุแห่งชีวิตและความเป็นอมตะนี้ ยังเป็นความลับที่สาบสูญไปกับยุคหนึ่งของเมืองพระนคร

มะกล่ำดำถือเป็นของมงคลหายากทนสิทธิ์ที่มีมาแต่ตำราโบราณ โดยมะกล่ำปรกติ มะกล่ำจะมีสีแดงดำ เรียกมะกล่ำตาหนู จะเกิดเป็นมะกล่ำดำขึ้นมาซักเม็ดนึงนั้นยากมาก ถือเป็นของทนสิทธิ์ หายากสิทธิการิยะ ท่านจะกล่าวอุปเทห์มะกล่ำดำไว้ว่า ถ้าผู้ไดพบลูกมะกล่ำดำ ให้ชำระตัวเสียให้บริสุทธิ์ จึงค่อยไปเก็บ นำมาทำลูกประคำ ร้อยด้วยไหมเบญจพรรณ ทำเป็นลูกประคำ อุปเทห์ฝอยใช้ลูกประคำนี้มีอานุภาพ มากมายหลายนัก เมื่อจะทำลูกประคำท่านให้เอาแป้งหอม น้ำมันหอม กระแจะ ธูปเทียน ดอกไม้เมี่ยงหมาก บายศรีสำรับหนึ่ง ผู้ใดได้ทำลูกประคำสายนี้ ถึงแม้ว่าผู้นั้นเป็นคนถ่อยย่อมมีคนช่วยเหลือ ถ้าจะถึงคราวจะตกทุกข์ได้ยาก ก็มิรู้ยากเลย ถึงศัตรูจะคิดร้ายก็มิสามารถจะทำอันตรายได้เลย ถ้าใครคิดร้ายผู้นั้นก็ย่อมบรรลัยเอง ลูกประคำนี้อยู่ในเรือนผู้ใด ถึงผู้ร้ายจะเข้าปล้นมันมาสักเท่าไรเผอิญไห้เห็นคนที่เรือนเรามากเท่านั้นแล ถ้าจะมิไห้เห็นเรือนเรา ไห้เอาลูกประคำพวงนี้ชุบน้ำ เอาน้ำนั้นไปประพรหมทั้งแปดทิศ มันมามิพบเลย ถึงจะเที่ยวหาทั้งคืนยันรุ่งก็มิพบ ถ้าจะแข่งโคควายมิไห้แพ้แก่เขา ให้เอาน้ำชุบนี้มาประพรมตัวอื่นวิ่งมิทันแล ถ้าจะแข่งเรือไห้เอาลูกประคำห่อผ้า เอาเชือกผู้รัดหัวเรือนไว้ ถ้าเรือเขาจะหลีกขึ้นไปไห้ผ่อนเชือกปล่อยไห้ผ้านั้นราน้ำไว้ เรือเขามันเรือเราเลย

มะกล่ำดำชุดนี้ผ่านการปลุกเสกแล้ว

>>>เรื่องเล่า...กล่าวขาน<<

ยุคทอง 141 ปี แห่งราชอาณาจักรขอม
ภายใต้การปกครองของ "ราชวงศ์มหิธรปุระ"
   จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ซึ่งศาสตราจารย์ยอร์ช เซเดส์ ได้ลำดับกษัตริย์ในสายราชวงศ์มหิธรปุระ เริ่มต้นที่ พระเจ้าชัยวรมันที่ 6 ราว พ.ศ.1633 สิ้นสุดในสมัย พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ในปี 1744 รวมระยะเวลาเพียง 141 ปี เท่านั้น นับเป็นยุคทองอันรุ่งเรืองขีดสุดของอาณาจักรขอมยุคเมืองพระนคร นับแต่สถาปนาครั้งแรก เมื่อ พ.ศ.1345 โดยพระเจ้าชัยวรมันที่ 2
      ลำดับกษัตริย์ในราชวงศ์มหิธรปุระ
      1. พระเจ้าชัยวรมันที่_6 (ราว พ.ศ.1633-1651) ทรงเป็นราชโอรสของพระเจ้าหิรัณยวรมัน กับพระนางหิรัณยลักษมี ตั้งหลักฐานมั่นคงที่เมืองกษิตีนทรคาม
      2. พระเจ้าธรณินทรวรมันที่_1 (ราว พ.ศ. 1651-1655) ทรงเป็นราชโอรสของพระเจ้าหิรัณยวรมัน กับพระนางหิรัณยลักษมี และทรงเป็นพระอนุชาของพระเจ้าชัยวรมันที่ 6
.
      3. พระเจ้าสูรยวรมันที่_2 (พ.ศ. 1655-1695) ทรงเป็นพระราชโอรสของพระเจ้ากษิตีนทราทิตย์ และเป็นพระนัดดาของพระเจ้าหิรัณยวรมัน เสวยราชสมบัติอยู่ที่กรงยโศธรปุระ (เมืองพระนคร นครธม ในประเทศกัมพูชาปัจจุบัน) พระองค์ทรงมีพระราชธิดา คือ พระนางภูปตินทรลักษมี ซึ่งเป็นพระมารดาของเจ้าชายนเรนทราทิตย์
      - พระเจ้าสูรยวรมันที่ 2 เป็นกษัตริย์ผู้ทรงสร้างปราสาทนครวัด ปราสาทเจ้าสายเทวดา ปราสาทพระธรรมนูญ และปราสาทบันทายสาเหร่
- พระนางภูปตินทรลักษมี แห่งราชวงศ์มหิธรปุระ เมืองพระนคร (ประเทศกัมพูชาในปัจจุบัน) มีพระโอรส คือ เจ้าชายนเรนทราทิตย์
- เจ้าชายนเรนทราทิตย์ เป็นพระนัดดาของพรเจ้าสูรยวรมันที่ 2 เช่นเดียวกัน เป็นผู้สืบเชื้อสายมหิธรปุระจากเมืองพระนคร ซึ่งต่อมาได้บำเพ็ญพรตเป็นฤษีที่เขาพนมรุ้ง องค์มหาฤษีนเรนทราทิตย์ มีพระโอรส คือ เจ้าชายหิรัณยะ
- เจ้าชายหิรัณยะ เป็นผู้สร้างประติมากรรมทองคำถวายแด่องค์มหาฤษีนเรนทราทิตย์ อุทิศถวายที่ปรางค์องค์ประธานปราสาทพนมรุ้งและสันนิษฐานว่า เมื่อมีการเฉลิมฉลองความสำเร็จอันยิ่งใหญ่นี้ เจ้าชายหิรัณยะจึงได้สร้างศิลาจารึกปราสาทเขาพนมรุ้ง
   4. พระเจ้าธรณินทรวรมันที่_2 (พ.ศ. 1695-1724) ทรงเป็นพระนัดดาของพระเจ้าสูรยวรมันที่ 2 เสวยราชสมบัติที่กรุงยโศธรปุระ (นครธม ในประเทศกัมพูชาปัจจุบัน) พระองค์มีพระมเหสี คือ พระนางศรีชัยราชจุฑามณี มีพระโอรส คือ พระเจ้าชัยวรมันที่ 7
.
      5. พระเจ้าชัยวรมันที่_7 (พ.ศ. 1724-1744) เสวยราชสมบัติที่กรุงยโศธรปุระ (นครธม ในประเทศกัมพูชาปัจจุบัน) ทรงเป็นกษัตริย์นักรบผู้กล้าหาญ เก่งกล้า เป็นนักก่อสร้างปราสาทที่ยอดเยี่ยม มีอาณาเขตกว้างใหญ่ไพศาลและเป็นกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดองค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์มหิธรปุระผู้ครองอาณาจักรเมืองพระนคร
   พระองค์เป็นผู้สร้างปราสาทเป็นจำนวนมากในนครธม ปัจจุบัน ได้แก ปราสาทบายน ปราสาทตาพรหม ปราสาทนาคพัน ปราสาทสระสรง ปราสาทบันทายกะเด็ย ตำหนักชนช้าง ตำหนัก พระเจ้าขี้เรื้อน ปราสาทป่าเลย์ไลย ปราสาทพระขรรค์ และกลุ่มปราสาทนางสิบสอง
   ความสัมพันธ์ของราชวงศ์มหิธรปุระ กับดินแดนอิสานใต้
         มีข้อสันนิษฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี สรุปอายุการก่อสร้างปราสาทหินเขาพนมรุ้งอยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 15-18 ราว พ.ศ.1433-1750 มีระยะเวลายาวนานประมาณ 317 ปี แสดงว่าดินแดนแห่งปราสาทหินเขาพนมรุ้ง มีอายุการก่อสร้างมากกว่าราชวงศ์มหิธรปุระแห่งเมืองพระนคร
         และในช่วงระยะเวลาที่สันนิษฐานว่ามีการก่อสร้างปรางค์องค์ประธานที่ปราสาทพนมรุ้ง มีจารึกที่ค้นพบทั้งหมดที่ปราสาทเขาพนมรุ้ง จำนวน 10 หลัก คือ จารึกเป็นภาษาสันสกฤต 4 หลัก และจารึกภาษาเขมร 6 หลัก สันนิษฐานไว้ว่า ราวกลางพุทธศตวรรษที่ 17-18 (ราว พ.ศ. 1650-1750) ซึ่งเป็นระยะเวลาของความเจริญรุ่งเรืองแห่งราชวงศ์มหิธรปุระแห่งเมืองพระนคร ในสมัยพระเจ้าสูรยวรมันที่ 2 ซึ่งเริ่มต้น พ.ศ.1655 และสิ้นสุดราชวงศ์มหิธรปุระแห่งเมืองพระนคร ในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ในปี พ.ศ.1744 โดยที่ปราสาทหินเขาพนมรุ้งได้เสื่อมความสำคัญลงในราวปี 1750 ซึ่งมีระยะเวลาห่างกันเพียง 6 ปี
   ซึ่งหากพิจารณาตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่ปรากฏในศิลาจารึกปราสาทพนมรุ้ง ย่อมแสดงให้เห็นว่า ปราสาทนครวัดที่เมืองพระนครสร้างก่อนปราสาทพนมรุ้ง (ปราสาทองค์ประธาน) และปราสาทพนมรุ้งสร้างก่อนปราสาทบายน ซึ่งเป็นศูนย์กลางของนครธมที่เมืองพระนคร ในประเทศกัมพูชาในปัจจุบัน โดยสรุปตามลำดับได้ดังต่อไปนี้
   1. พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2(พ.ศ. 1655-1695) ราชวงค์มหิธรปุระ แห่งเมืองนครวัด สันนิษฐานว่าเป็นผู้สร้างปราสาทนครวัด
.
2. เจ้าชายหิรัณญะ (ราวกลางพุทธศตวรรษที่ 17) ราชวงศ์มหิธรปุระ แห่งเมืองพนมรุ้ง สันนิษฐานว่าเป็นผู้สร้างปราสาทพนมรุ้งองค์ประธาน
.
3. พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 (พ.ศ. 1724-1764) ราชวงศ์มหิธรปุระแห่งเมืองพระนคร เป็นผู้สร้างปราสาทบายน ซึ่งเป็นศูนย์กลางของนครธม
      ความสัมพันธ์ระหว่างราชวงศ์มหิธรปุระแห่งเมืองพระนคร กับราชวงศ์มหิธรปุระแห่งปราสาทพนมรุ้ง จึงเป็นสายราชวงศ์เดียวกัน ซึ่งได้สร้างความเจริญรุ่งเรืองในดินแดนที่สามารถติดต่อเดินทางไปมาโดยใช้ระยะเวลาเพียง 2 วัน เมื่อพิจารณาจากเส้นทางโบราณจากปราสาทหินพิมาย อยู่ห่างจากปราสาทพนมรุ้ง ระยะทาง 90 กิโลเมตร และระยะทางจากปราสาทพนมรุ้ง ผ่านปราสาทเมืองต่ำ ถึงบริเวณเทือกเขาดงรัก เป็นระยะทาง 35 กิโลเมตร ณ บริเวณนั้นได้มีการสำรวจ พบเตาเผาโบราณที่ผลิตเครื่องเคลือบดินเผาตั้งเรียงรายอยู่มากมาย 200 จุด และมีโรงงานถลุงโลหะอยู่หลายแห่ง ยังมีปรากฏร่องรอยของเส้นทางโบราณอย่างชัดเจน และจากจุดย่านอุตสาหกรรมเทือกเขาดงรักมีช่องเขาลงไปสู่ประเทศกัมพูชา มีระยะทางเพียง 90 กิโลเมตร เดินทางถึงเมืองพระนคร
      ทำให้พบว่า เส้นทางโบราณจากปราสาทหินเขาพนมรุ้งสู่เมืองพระนคร มีระยะทางประมาณ 125 กิโลเมตร เป็นระยะทางที่ไม่ไกลเลย สำหรับการสร้างความเจริญรุ่งเรืองแห่งราชวงศ์มหิธรปุระแห่งเมืองพระนครและ สายราชวงศ์มหิธรปุระแห่งปราสาทหินเขาพนมรุ้ง
.
ต่อมาปีพุทธศักราช 1982 (จุลศักราช 801) ตรงกับแผ่นดินสมเด็จพระบวรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระยา) ปรากฏชื่อเมืองพนมรุ้งในพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับหอสมุดวชิรญาณ (ฉบับตัวเขียน) ระบุว่า ครั้งนั้นเจ้าเมืองพิมาย และเจ้าเมืองพนมรุ้ง ต้องถวายบังคมยอมอ่อนน้อมต่อ พระเจ้าแผ่นดินกรุงศรีอยุธยา